Rekonstrukcja Kryski-Kraskiego
Etat wg. Tadeusza Kryski-Karskiego umieszczony jest na stronie z trzech powodów:
- opublikowany w zeszytach „Piechota”, stał się pierwszym dostępnym i powszechnie znanym etatem kompanii ppanc;
- pionierski charakter pracy tego autora poskutkował tym, że etat był powielany przez wiele lat w licznych publikacjach dotyczących problematyki struktur organizacyjnych WP;
- etat w świetle dokumentów wyciągniętych z CAW okazał się błędny, co zmusza do przyjęcia niewdzięcznej roli i przeprowadzenia analizy błędów szczegółowych.
Geneza błędów
(hipoteza przedstawiająca najbardziej prawdopodobne przyczyny popełnienia błędów podczas odtwarzania etatu)
Tadeusz Kryska-Karski odtwarzał organizację przedwrześniowego WP przebywając na emigracji.
Swoje ustalenia rozpoczął krótko po wojnie, więc miał tą przewagę, że mógł wypytać licznie jeszcze wtedy żyjących weteranów walk roku 1939. Niestety dostępu do dokumentów, które zostały w kraju nie miał. Jedyny sposób, w jaki mógł zweryfikować wiarygodność danych to porównać relacje świadków. A relacje w wielu wypadkach się potwierdzały. Ogólnie
można przyjąć, że T. K-K, otrzymał prawidłowe dane o stanie kompanii typ I pozbawionej plutonu nr IV. Najprawdopodobniej świadkowie opisywali taką kompanię w składzie 4 oficerów i około 120 szeregowych (być może niektórzy wymienili wprost taką liczbę), a obsługę działka określili na 7 ludzi (co jest prawdą; woźnica wchodził w skład działonu, ale działka nie obsługiwał). I tutaj nastąpiła pierwsza pomyłka. K-K wśród tych 7 ludzi wymienił woźnicę. Następnie opisując poczet dowódcy, część weteranów pisała o gońcu, część o ordynansie. Ponieważ kompanie ppanc. były wystawiane przez piechotę, K-K wpisał regulaminowy skład pocztu plutonu piechoty (d-ca, zastępca, pdf. obs., ordynans (będący, według regulaminu, równocześnie gońcem dowódcy plutonu). W rzeczywistości, oprócz ordynansa był drugi goniec.
W efekcie próby doliczenia się poszczególnych funkcyjnych nie mogły dać pozytywnego rezultatu. Okazało się, że w kompanii jest 12 ludzi, których funkcji Karski nie potrafił ustalić. Sześciu funkcyjnych określonych zostało błędnie, jako sanitariusze. Funkcji sześciu pozostałych, autor nie wymienił wcale.
Poniżej przedstawiony jest etat kompani przeciwpancernej zrekonstruowany przez T. Kryskę-Karskiego.
