Opracowanie Marek Gabryszuk na podstawie L.dz.3001/org.mob.36
rysunki: Marek Gabryszuk
Kompania karabinów maszynowych i broni towarzyszącej
Charakterystyka etatu
Zmiana z 1936 zmieniła trzy plutonu po dwie drużyny po dwa karabiny na 4 plutony po 3 karabiny. IV pluton zorganizowano jako taczankowy.
Przemianowano pluton broni towarzyszącej na pluton moździerzy.
| Wyszczególnienie | Ranga: specjalność | Konie, środki przewozowe i sprzęt | Uzbrojenie | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. Dowódca kompanii | ||||||
|
|
| ||||
| ordynans osobisty i jednocześnie luzak |
|
| ||||
| 2. Poczet dowódcy | ||||||
| 3 obserwatorów |
|
| |||
| 2 gońców |
|
| ||||
| patrol sanitarny | ||||||
| dowódca patrolu |
|
| ||||
| 2 sanitariuszy |
|
|
| |||
| obsługa zapasowa[1] | ||||||
| 6 osób |
|
| ||||
| 3. Plutony k.m. | ||||||
| I-wszy pluton k.m. | |||||
| dowódca plutonu |
|
| ||||
| ordynans osobisty |
|
| ||||
| zastępca dowódcy plutonu |
|
| ||||
| obserwator |
|
| ||||
| oceniacz odległości |
|
| ||||
| pomocnik rusznikarza |
|
| ||||
| 1-wszy karabin | ||||||
| karabinowy |
|
| ||||
| celowniczy |
|
| ||||
| taśmowy |
|
| ||||
| pomocnik |
|
| ||||
| 2 amunicyjnych |
|
| ||||
| woźnica biedki pod k.m. |
|
|
| |||
2-gi karabin jak pierwszy za wyjątkiem:
| ||||||
| 3-ci karabin jak 2-gi | ||||||
| biedki amunicyjne plutonu | ||||||
| 2 woźniców |
|
|
| |||
| razem I-wszy pluton |
|
|
| |||
| II-gi pluton k.m. jak I-wszy | ||||||
III-ci pluton k.m. jak I-wszy za wyjątkiem:
| ||||||
| jak w I-wszym plutonie |
| ||||
IV pluton k.m. na taczankach jak I-wszy za wyjątkiem koni i środków przewozowych
| jak w I-wszym plutonie |
| jak w I-wszym plutonie | |||
| 4. Plutony moździerzy | ||||||
| dowódca plutonu |
|
| |||
| ordynans osobisty |
|
| ||||
| zastępca dowódcy plutonu |
|
| ||||
| oceniacz odległości |
|
| ||||
| 1-wszy działon | ||||||
| działonowy |
|
| ||||
| celowniczy |
|
| ||||
| ładowniczy |
|
| ||||
| pomocnik |
|
| ||||
| 2 amunicyjnych |
|
| ||||
| biedki pod sprzęt i amunicję | ||||||
| w woźniców |
|
|
| |||
| 2-gi działon jak 1-wszy | ||||||
| 5. Drużyna gospodarcza | ||||||
| sierżant - szef |
|
|
| ||
| podoficer broni i gazowy |
|
| ||||
| rusznikarz |
|
| ||||
| podoficer gospodarczy |
|
| ||||
| podoficer furażowy |
|
| ||||
| kuchnia polowa | ||||||
| kucharze |
|
| ||||
| jezdny i woźnica |
|
|
| |||
| rymarz |
|
| ||||
| tabor | ||||||
| 6 woźniców |
|
|
| |||
| razem:
| oficerowie: 5 podoficerowie: 32
szeregowi: 130
razem: 167 | konie: 48
|
| |||
W razie zamiany wozów taborowych na jednokonne należy przyjąć je w podwójnych ilościach, wtedy etat zwiększy się o 6 strzelców-woźniców i 6 kbk z bagnetem. Biedki amunicyjne (10 sztuk) mogą być zastąpione taką samą ilością wozów jednokonnych lub 5 wozami dwukonnymi, wtedy etat zmniejszy się o 5 strzelców-woźniców i 5 kbk z bagnetem. | ||||||
Kompania K.M i B.T.
| Stan załadowania biedek sprzętowych i amunicyjnych w plutonie K.M. na biedkach | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| L.p. | Rodzaj ładunku | ilość w sztukach | ilość w jed. ładunkowych | ciężar jedn. ładunkowej | ciężar ogółem | |
| biedka sprzętowa ( 3 w plutonie) | ||||||
| 1 | c.k.m z wz 30 z futerałem | 1 | 1 | 21,1 kg | 21,1 kg | |
| 2 | kolba obrony plot. | 1 | 1 | 1,4 kg | 1,4 kg | |
| 3 | futerał z 3 lufami zapasowymi | 1 | 1 | 13,0 kg | 13,0 kg | |
| 4 | wąż gumowy (komplet) | 1 | 1 | 0,3 kg | 0,3 kg | |
| 5 | tłumik płomieni | 1 | 1 | 0,7 kg | 0,7 kg | |
| 6 | wodnik | 1 | 1 | 7,0 kg | 7,0 kg | |
| 7 | noszaki | 4 | 4 | 0,7 kg | 2,8 kg | |
| 8 | podstawa c.k.m z masztem plot. | 1 | 1 | 29,5 kg | 29,5 kg | |
| 9 | niezbędnik | 1 | 1 | 6,43 kg | 6,43 kg | |
| 10 | skrzynka konserwacyjna (jedna na pluton) | 1 | 1 | 7,0 kg | 7,0 kg | |
| 11 | przybory do ognia pośredniego na każdej biedce 1/3 zestawu po około 15 kg | 1 | 1 | około 15,0 kg | około 15,0 kg | |
| 12 | amunicja taśmowania - 2640 naboi w 8 taśmach po 330 naboi, każda w osobnej skrzynce | 2640 | 8 | 12,5 kg | 100,0 kg | |
| RAZEM | ok. 203 kg | |||||
| biedka amunicyjna (2 w plutonie) | ||||||
| 1 | amunicja taśmowania - 3960 naboi w 12 taśmach po 330 naboi, każda w osobnej skrzynce | 3960 | 12 | 12,5 kg | 150,0 kg | |
| 2 | amunicja niezataśmowana - 1260 naboi w 1 skrzynce | 1260 | 1 | 38,3 kg | 38,3 kg | |
| 3 | ładownik (1 na pluton na ) | 1 | 1 | 13,45 kg | 13,45 kg | |
| 4 | wodnik zapasowy (jeden lub dwa na pluton) | 1 | 1 | 7,0 kg | 7,0 kg | |
| RAZEM | ok. 209 kg | |||||
| Stan załadowania taczanek i biedek amunicyjnych plutonu K.M. na taczankach | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| L.p. | Rodzaj ładunku | ilość w sztukach | ilość w jed. ładunkowych | ciężar jedn. ładunkowej | ciężar ogółem | |
| taczanka (3 w plutonie) | ||||||
| 1 | c.k.m z wz 30 z futerałem | 1 | 1 | 21,1 kg | 21,1 kg | |
| 2 | kolba obrony plot. | 1 | 1 | 1,4 kg | 1,4 kg | |
| 3 | futerał z 3 lufami zapasowymi | 1 | 1 | 13,0 kg | 13,0 kg | |
| 4 | wąż gumowy (komplet) | 1 | 1 | 0,3 kg | 0,3 kg | |
| 5 | tłumik płomieni | 1 | 1 | 0,2 kg | 0,2 kg | |
| 6 | wodnik i wodnik zapasowy | 2 | 2 skrzynki | 7,0 kg | 14,0 kg | |
| 7 | noszaki | 4 | 4 | 0,7 kg | 2,8 kg | |
| 8 | podstawa c.k.m z masztem plot. | 1 | 1 | 29,5 kg | 29,5 kg | |
| 9 | niezbędnik | 1 | 1 | 6,43 kg | 6,43 kg | |
| 10 | amunicja taśmowania - 2640 naboi w 8 taśmach po 330 naboi, każda w osobnej skrzynce | 2640 | 8 | 12,5 kg | 100 kg | |
| RAZEM | około 196 kg | |||||
| biedka amunicyjna (2 w plutonie) | ||||||
| 1 | amunicja taśmowania - 3960 naboi w 12 taśmach po 330 naboi, każda w osobnej skrzynce | 3960 | 12 | 12,5 kg | 150,0 kg | |
| 2 | amunicja niezataśmowana - 1260 naboi w 1 skrzynce | 1260 | 1 | 38,3 kg | 38,3 kg | |
| 3 | ładownik (jeden na pluton) | 1 | 1 | 13,45 kg | 13,45 kg | |
| RAZEM | ok. 196 kg | |||||
Amunicja do k.m.
Normy stosowane w Wojsku Polskim przewidywały wyposażenie wyjściowe oddziału w 4 J[ednostki] O[gnia] na każdy egzemplarz broni. Dla ciężkich karabinów maszynowych przyjęto JO w wysokości 2000 naboi. Oznacza to, że na każdy karabin maszynowy w kompanii przypadał zapas 8000 naboi, a łącznie dla 12 karabinów było 96000 naboi.
W pułkach piechoty metodę rozmieszczenia amunicji sankcjonowała "Instrukcja pakowania i troczenia" z 1933 roku. Niestety po zmianie struktur w roku 1936, znaczna jej część straciła na aktualności, gdyż zmieniły się ilości broni i środków transportu w pododdziałach (plutonach k.m.). W związku z powyższym tabele z urzutowaniem amunicji mają charakter rekonstrukcji opartej na wiadomościach o należnościach materiału uzbrojenia, oraz liczbie i nośności dostępnych środków transportu.
| Rozmieszczenie amunicji do ckm na środkach przewozowych kompanii | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| w taśmach po 330 naboi | niezataśmowane - w skrzyniach po 1260 naboi | razem | ||||||||
naboje [szt.] | ilość taśm | waga całkowita [po 12,5 kg] | naboje [szt.] | ilość skrzyń | waga całkowita [po 38,3 kg] | ilość | waga | |||
| I pluton (na biedkach) | 15 840 | 48 | 600 kg | 2520 | 2 | 76,6 kg | 18 360 | 676,5 kg | ||
| biedka sprzętowa 1-go karabinu | 2640 | 8 | 100 kg | 2640 | 100 kg | |||||
| biedka sprzętowa 2-go karabinu | 2640 | 8 | 100 kg | 2640 | 100 kg | |||||
| biedka sprzętowa 3-go karabinu | 2640 | 8 | 100 kg | 2640 | 100 kg | |||||
| 1 biedka amunicyjna | 3960 | 12 | 150 kg | 1260 | 1 | 38,3 kg | 5220 | 183 kg | ||
| 2 biedka amunicyjna | 3960 | 12 | 150 kg | 1260 | 1 | 38,3 kg | 5220 | 183 kg | ||
| II pluton (na biedkach) | 15 840 | 48 | 600 kg | 2520 | 2 | 76,6 kg | 18 360 | 676,5 kg | ||
| III pluton (na biedkach) | 15 840 | 48 | 600 kg | 2520 | 2 | 76,6 kg | 18 360 | 676,5 kg | ||
| IV pluton (na taczankach) | 15 840 | 48 | 600 kg | 2520 | 2 | 76,6 kg | 18 360 | 676,5 kg | ||
| taczanka 1-go karabinu | 2640 | 8 | 100 kg | 2640 | 100 kg | |||||
| taczanka 2-go karabinu | 2640 | 8 | 100 kg | 2640 | 100 kg | |||||
| taczanka 3-go karabinu | 2640 | 8 | 100 kg | 2640 | 100 kg | |||||
| 1 biedka amunicyjna | 3960 | 12 | 150 kg | 1260 | 1 | 38,3 kg | 5220 | 183 kg | ||
| 2 biedka amunicyjna | 3960 | 12 | 150 kg | 1260 | 1 | 38,3 kg | 5220 | 183 kg | ||
| drużyna gospodarcza kompanii | 22 680 | 18 | 690 kg | 22 680 | 690 kg | |||||
| 1 wóz amunicyjny | 11 340 | 9 | 345 kg | 11 340 | 345 kg | |||||
| 2 wóz amunicyjny | 11 340 | 9 | 345 kg | 11 340 | 345 kg | |||||
| RAZEM | 63 360 | 192 | 2 400 kg | 32 760 | 26 | 996 kg | 96 120* | 3 396 kg | ||
*) z kalkulacji jednostek ognia (12 karabinów * 4 jednostli ognia * 2000 nabojów) wynika, że zapan nabojów powinien wynosić równe 96 000. Uwazam, że skrzynie były wydawne w całości, zatem faktyczny zapas amunicji był o 120 nabojów większy. | ||||||||||
| Spieszenie działonu | |
|---|---|
| działonowy | zabierał postawę moździerza (15,5 kg) |
| celowniczy | zabierał lufę z kapturem (21 kg) oraz torbę celowniczego (poziomica, pion, klucz do wykręcania iglicy, klucz do wykręcania zamka, pakuły i szmaty do czyszczenia lufy, oliwiarka, pudełko do smarów, zapasowa iglica), |
| ładowniczy | zabierał dwójnóg, wycior do czyszczenia przewodu lufy, wycior do usuwania niewypałów i do natłuszczania przewodu lufy, |
| pomocniczy | zabierał po dwie metalowe skrzynki amunicyjne, w każdej: 3 granaty zwykłe, 3 zapalniki, pojemnik na ładunki "0" oraz pojemnik na ładunki dodatkowe. |
| amunicyjni (x2) | każdy z amunicyjnych zabierał po dwie metalowe skrzynki na amunicję w każdej: 3 granaty zwykłe, 3 zapalniki, pojemnik na ładunki "0" oraz pojemnik na ładunki dodatkowe. Wariantowo amunicyjny mógł zabrać zamiast dwóch skrzynek z granatami zwykłymi jedną skrzynkę z granatami ciężkimi o zawartości: 3 granaty ciężkie, 3 zapalniki, pojemnik na ładunki "0" oraz pojemnik na ładunki dodatkowe |
- 1) Obsługa zapasowa była przeznaczona na wypadek konieczności uzupełnienia bądź zluzowania obsługi liniowej. W normalnych warunkach zapasowi zajmowali się uzupełnianiem amunicji (taśmowaniem). Projekt kompanii wg Szefa Departamentu Piechoty przewidywał aż 12 zapasowych, ale w ramach oszczędności połowę z nich skreślono i dopiero w takiej konfiguracji jak powyżej Szef Sztabu Głównego zatwierdził etat.
- 2) Karabinowy, pomocniczy i amunicyjni nosili do kbk z bagnetem po 2 JO, tj. po 60 naboi. Pozostałe dwie JO przewożone były na wozie amunicyjnym baonu.
- 3) W tym co najmniej 2 szewców.