Kompania czołgów lekkich wolnobieżnych /"RENAULT"/ - 1938



Dane dostarczył ppłk Krzysztof M.GAJ1)

W nazewnictwie kompanii panuje pewna swoboda. Etat pokojowy jest określany jako kompania czołgów "R". Etat wojenny to kompania czołgów lekkich wolnobieżnych /"RENAULT"/. Natomiast w wykazach mobilizacyjnych jest mowa o samodzielnej kompanii czołgów lekkich. (za: ppłk Krzysztof M.GAJ)

dowództwo kompanii

dowódca kompanii - kapitan, pistolet osobisty

ordynans osobisty - pancerny, kbk wz.98 z bagnetem

kierowca - st.pancerny, kbk wz.98 z bagnetem

samochód dowódcy - Polski Fiat 508-III Łazik

dowódca kompani ordynans osobisty kierowca PF 508-III Łazik
poczet dowódcy
patrol łączności

dowódca patrolu - kapral, kbk wz.98 z bagnetem

3 telefonistów - st.pancerny, 2 pancernych, 3 kbk wz.98 z bagnetem

prawdopodobnie poruszali się pojazdami patrolu motocyklistów

dowódca patrolu telefonista telefonista telefonista
patrol motocyklistów

3 kierowców - st.pancerny, 2 pancernych, 3 kbk wz.98 z bagnetem

3 motocykle - Sokół 1000 M111

patrol prawdopodobnie przewoził patrol łączności ze sprzętem

kierowca kierowca kierowca
motocykl motocykl motocykl
załogi zapasowe

załogi zapasowe - sierżant, 2 plutonowych, 3 kaprali, 5 st.pancernych, 8 pancernych (razem 19 żołnierzy), 6 pistoletów wz.35, 13 kbk wz.98 z bagnetem

załogi przemieszczały się na ciężarówkach sekcji transportowej

w czasie akcji bojowej do każdego plutonu czołgów przydzielano kilku (ok. 5) żołnierzy załóg zapasowych, którzy przemieszczali się pieszo za plutonem

część załóg zapasowych (ok. 4) mogła być użyta na samochodzie amunicyjnym, jako siła przeładunkowa i eskorta

załoga zapasowa załoga zapasowa załoga zapasowa załoga zapasowa załoga zapasowa załoga zapasowa załoga zapasowa załoga zapasowa załoga zapasowa załoga zapasowa
  załoga zapasowa załoga zapasowa załoga zapasowa załoga zapasowa załoga zapasowa załoga zapasowa załoga zapasowa załoga zapasowa załoga zapasowa
patrol sanitarny

dowódca patrolu - kapral, pistolet wz.35

2 sanitariuszy - 2 pancernych, 2 bagnety

patrol prawdopodobnie przemieszczał się na ciężarówkach sekcji transportowej

w czasie akcji bojowej patrol przemieszczał się pieszo za plutonami czołgów

dowódca patrolu sanitariusz sanitariusz
drużyna gospodarcza

sierżant-szef - st.sierżant, pistolet wz.35

pdf. broni i gaz - rusznikarz - plutonowy, pistolet wz.35

puszkarz - kapral, pistolet wz.35

W dyspozycji sam. ciężarowy Berliet GCB (amunicyjny) wraz z kierowcą z sekcji transportowej plutonu technicznego

pdf. gospodarczy - sierżant, pistolet wz.35

2 kucharzy - st. pancerny, pancerny, 2 kbk wz.98 z bagnetem

szewc - pancerny, kbk wz.98 z bagnetem

krawiec - pancerny, kbk wz.98 z bagnetem

przyczepa - przyczepa kuchenna

W dyspozycji sam. ciężarowy Berliet GCB (gosp.-bagaż.) wraz z kierowcą z sekcji transportowej plutonu technicznego

szef kompanii pdf. broni i gaz. - rusznikarz puszkarz pdf. gospodarczy st.kucharz kucharz szewc krawiec
kierowca Berliet GCB kierowca Berliet GCB z kuchnią polową
Pluton techniczny

dowódca plutonu - kapitan/porucznik, pistolet osobisty

zastępca dowódcy plutonu - pdf. sprzętowy - sierżant, pistolet wz.35

pdf. materiałów pędnych - plutonowy, pistolet wz.35

ordynans osobisty - pancerny, kbk wz.98 z bagnetem

dowódca plutonu zastępca dowódcy pdf. materiałów pędnych ordynans osobisty
Dowództwo plutonu nie dysponowało przydzielonymi etatowo środkami transportu. Po odliczeniu dwóch ciężarówek przydzielonych do drużyny gospodarczej w dyspozycji plutonu pozostawał motokosz, 5 ciężarówek, samochód warsztatowy i cysterna z paliwem. Te środki transportu oprócz narzędzi warsztatowych (około 260 kg) i części zamiennych (około 2 825 kg) przewoziły żołnierzy plutonu oraz załogi zapasowe i patrol sanitarny. Razem stanowiło to 38 żołnierzy + 8 kierowców
Sekcja warsztatowa

monter-dowódca sekcji - sierżant, pistolet wz.35

3 monterów - 2 plutonowych, kapral, 3 pistolety wz.35

tokarz metalowy - kapral, pistolet wz.35

3 elektromonterów - 2 kaprali, st.pancerny, 2 pistolety wz.35, kbk wz.98 z bagnetem

ślusarz-spawacz - st.pancerny, kbk wz.98 z bagnetem

wulkanizator - st.pancerny, kbk wz.98 z bagnetem

ślusarz - st.pancerny, kbk wz.98 z bagnetem

kowal - st.pancerny, kbk wz.98 z bagnetem

kierowca - pancerny, kbk wz.98 z bagnetem

pojazd - PF 621L warsztat polowy

część żołnierzy przemieszczała się pojazdami sekcji transportowej

podczas akcji bojowej, każemu plutonowi towarzyszył pieszo patrol reperacyjny złożony z 2 żołnierzy

dowódca sekcji monter monter monter tokarz metalowy elektromonter kierowca
elektromonter elektromonter ślusarz-spawacz wulkanizator ślusarz kowal
PF 621L warsztat
Sekcja transportowa

pdf. transportowy - plutonowy, kbk wz.98 z bagnetem

5 kierowców ciężarówek pod sprzęt techniczny sekcji warsztatowej - kapral, 4 pancernych, 5 kbk wz.98 z bagnetem. Na samochodach tych przewożono zestawy części wymiennych: jeden nr IIIa-1, jeden nr IV-1 i trzy nr IIa-1. Zestawy nr IIa-1 podczas akcji bojowej były zabierane przez patrole reperacyjne i załogi zapasowe podążające za plutonami czołgów.

kierowca cysterny - pancerny, kbk wz.98 z bagnetem

kierowca ciężarówki gospodarczo-bagażowej - st.pancerny, kbk wz.98 z bagnetem

kierowca ciężarówki amunicyjnej - st.pancerny, kbk wz.98 z bagnetem

motocykl - Sokół 1000 M111

ciężarówki - ciężarówka PF 621L (cysterna lub samochód przystosowany do przewozu beczek z paliwem), 7 ciężarówek Berliet GCB

przyczepy - 3 przyczepy paliwowe

dowódca sekcji kierowca kierowca kierowca
motocykl Berliet GCB Berliet GCB Berliet GCB
  kierowca kierowca kierowca
  Berliet GCB z przyczepą paliwową Berliet GCB z przyczepą paliwową PF 621L
    kierowca kierowca
    Berliet GCB Berliet GCB
w ugrupowaniu bojowym 2 kierowców z pojazdami było przy drużynie gospodarczej
I-wszy pluton

dowódca plutonu - porucznik/podporucznik, pistolet osobisty

strzelec czołga - kapral, pistolet wz.35

kierowca czołga - st.pancerny, pistolet wz.35

kierowca motocykla - pancerny, kbk wz.98 z bagnetem

ordynans osobisty - pancerny, kbk wz.98 z bagnetem

czołg - Renault FT-17 z działkiem

motocykl - Sokół 1000 M111

W momencie opuszczenia czołgu przez dowódcę plutonu, jego miejsce zajmował strzelec czołga. Powodem opuszczenia czołgu przez dowódcę mogła być np. odprawa w dowództwie kompanii. Dzięki temu czołg zachowywał zdolność bojową.

podczas działań bojowych, miejsce ordynansa w tyłowej części ugrupowania

dowódca plutonu kierowca czołga strzelec czołga kierowca motocykla ordynans osobisty
Renault FT-17 z działkiem motocykl
1-wszy półpluton

zastępca dowódcy plutonu - sierżant, pistolet wz.35

strzelec czołga - kapral, pistolet wz.35

2 kierowców czołgów - st.pancerny, pancerny, 2 pistolety wz.35

2 czołgi - Renault FT-17 z działkiem, Renault FT-17 z km

zastępca dowódcy plutonu kierowca czołga dowódca czołga kierowca czołga
Renault FT-17 z działkiem Renault FT-17 z km
2-gi półpluton

dowódcy półplutonu - plutonowy, pistolet wz.35

strzelec czołga - kapral, pistolet wz.35

2 kierowców czołgów - st.pancerny, pancerny, 2 pistolety wz.35

2 czołgi - Renault FT-17 z działkiem, Renault FT-17 z km

dowódca półplutonu kierowca czołga dowódca czołga kierowca czołga
Renault FT-17 z działkiem Renault FT-17 z km
II-gi pluton jak I-wszy
III-ci pluton jak I-wszy
Razem kompania
Stan osobowy:
oficerów: 5 (kapitan, kpt./por., 3 por./ppor.)
podoficerów: 38 (st.sierżant, 7 sierżantów, 10 plutonowych, 20 kaprali)
szeregowców: 62 (25 st.pancernych, 37 pancernych)
razem: 105
Uzbrojenie: 15 czołgów Renault FT-17 (9 z działkiem, 6 z km),
48 kbk wz.98 z bagnetem
50 pistoletów wz.35
5 pistoletów osobistych oficerów nie figurowały w etacie oraz w ewidencji kompanii
Wyposażenie:

PF 508-III,
2 samochody ciężarowe PF 621L (różnych typów),
7 samochodów ciężarowych Berliet GCB,
7 motocykli Sokół 1000 z koszem
3 przyczepy paliwowe
kuchnia polowa

maski przeciwgazowe wz.32

Jednostki
Mobilizacja Do 6 września 1939 roku 2 Batalion Pancerny zmobilizował w pierwszym rzucie mobilizacji powszechnej, z terminem osiągnięcia gotowości bojowej 6 dób, 3 kompanie czołgów lekkich:
- 111 kompania czołgów lekkich,
- 112 kompania czołgów lekkich,
- 113 kompania czołgów lekkich.

 

  • 1)  ppłk Krzysztof M.GAJ, korespondencja
  • *)  rysunki Marek Gabryszuk