ROZDZIAŁ H.
ARMATKA PIECHOTY.
1. Zasady ogólne.
§ 265. Właściwości techniczne armatki.
37 mm armatka piechoty wz. 36 może zwalczać skutecznie broń pancerną lekką i średnią z odległości 1000 m. Duża zwrotność armatki, łatwość przerzucania ognia w granicach 50 stopni, bardzo duża celność, duża szybkostrzelność praktyczna, łatwość celowania i płaski tor pocisku pozwalają przy celowaniu w spód czołgu na skuteczne ostrzeliwanie czołgów w ruchu bez zmiany celownika od 700 m w dół.
Płaski tor pocisku jednak zmusza piechotę do przypadnięcia do ziemi z chwilą pojawienia się broni pancernej nieprzyjaciela, aby armatki mogły swobodnie prowadzić skuteczny ogień.
Ogień wykonywany z armatki jest ogniem bezpośrednim; innych sposobów strzelania nie stosuje się.
Zadaniem armatek piechoty jest tylko i wyłącznie zwalczanie broni pancernej. Do tego celu używa się tylko jednego rodzaju pocisku, mianowicie przeciwpancernego.
Dostateczna ilość amunicji wożona bezpośrednio przy armatce pozwala na skuteczne zwalczanie nawet większej ilości czołgów.
Z armatki piechoty wolno ostrzeliwać czołgi średnie lub samochody pancerne dopiero z odległości 1000 m. Wyjątkowo tylko do pociągów pancernych można strzelać do 1500 m.
§ 267. Warunki dobrego stanowiska.
Stanowisko ogniowe armatki musi mieć:
- dobre pole ostrzału w granicach skutecznej przebijalności,
- dobre ukrycie przed obserwacją nieprzyjaciela,
- dobre i bliskie miejsce wyczekiwania przed rozpoczęciem ognia,
- ochronę przed bezpośrednim natarciem broni pancernej w postaci wszelkich przeszkód przeciwpancernych, zwłaszcza na bokach,
- osłonę lekkiej broni przeciwpancernej (granaty przeciwpancerne, strzelcy wyborowi),
- skryte podejścia,
- możliwości wzajemnego wsparcia poszczególnych armatek,
- bliskie ukrycie dla przodków,
- w razie potrzeby dogodne stanowiska zapasowe.
Stanowiska ogniowe mogą być tylko odkryte, ponieważ z armatki strzela się jedynie ogniem bezpośrednim.
Z tych względów stanowisko to musi być:
- doskonale zamaskowane, czy to przez wykorzystanie maski naturalnej, czy sztucznej,
- zaopatrzone w pobliżu w odpowiednie ukrycie, pozwalające na skryte przygotowanie armatki do strzelania i szybkie przetoczenie jej z miejsca wyczekiwania na stanowisko ogniowe.
Stanowiska powinny zależnie od terenu lub przebiegu przeszkody przeciwpancernej zapewnić możliwość strzelania ogniem bocznym lub (w gorszym wypadku) na wprost.
Stanowisko musi być chronione nie tylko przed obserwacją naziemną, ale również lotniczą.
Unikać przedwczesnego zdradzenia przez wstrzymanie ruchu na stanowisku ogniowym oraz przez wysuwanie armatki z miejsca wyczekiwania do strzelania dopiero wtedy, gdy czołgi zbliżają się do skutecznego pola ostrzału armatki (około 1000 m).
W czasie marszu posuwa się armatka przy pomocy zaprzęgu konnego lub ciągnika.
Jeśli położenie nie pozwala na ciąg konny, muszą armatkę przetaczać strzelcy. W tym wypadku przodek z amunicją posuwa się skokami w odpowiedniej odległości z tyłu, zależnie od warunków bojowych i terenu.
§ 270. Rozpoczęcie i wykonanie ognia.
W wypadkach uplanowanego zaskoczenia dowódca dysponujący armatką może zastrzec rozpoczęcie ognia na swoj rozkaz.
Po dojściu broni pancernej nieprzyjaciela na odległość skutecznego strzału działonowy daje krótki rozkaz do rozpoczęcia ognia, który wykonywa celowniczy.
Działonowy musi zwalczać cele aż do zniszczenia przynajmniej części ich. Po zbliżeniu się broni pancernej nieprzyjaciela do własnych pozycji armatka prowadzi nadal ogień, nie zważając na zagrożenie własnych oddziałów. Jeśli nie idą dalsze fale czołgów, można nawet wyjątkowo po przejściu broni pancernej przez linię własnego stanowiska ostrzeliwać ją dalej z tyłu; jednakże w tym wypadku działonowy musi utrzymać nadal obserwację przedpola, aby każdej chwili moc zwalczać natarcie dalszych czołgów.
Armatki są zdolne do działań w każdym terenie, na którym może się pojawić broń pancerna.
Należy jednak wykorzystywać nawet nieznaczne przeszkody terenowe (jary, rzeczki), gdyż utrudniają one ruch czołgów, przez co dają armatkom więcej czasu na ich zwalczanie. Prócz tego pokrycie terenowe (budynki murowane, lasy) chromą armatki przed bezpośrednim działaniem czołgów.
Działonowy przydzielonej armatki nawiązuje i utrzymuje łączność z dowódcą piechoty. W zasadzie dowódca piechoty daje jeszcze przed rozpoczęciem działania szczegółowe zadania, których wykonanie należy do działonowego.
Obserwacja pola walki oraz skutków ognia należy do obowiązków działonowego i celowniczego.
Piechota natomiast ma w porę i jak najszybciej alarmować obsługę armatki o zbliżającej się broni pancernej nieprzyjaciela rakietami oraz umówionymi znakami słuchowymi (np. trąbki, syreny), które nigdy nie uchodzą uwagi i szybciej rozpowszechniają alarm.
Amunicję dla armatek walczących uzupełniają amunicyjni z przodków.
Uzupełnianie zużytej amunicji odbywa się tak jak amunicji batalionu piechoty.
2. Armatka w działaniach bojowych.
§ 274. Użycie armatek w walce.
Użycie armatek piechoty w walce zależy od całokształtu obrony przeciwpancernej w ramach oddziału piechoty.
§ 275. Wybór i zmiana stanowisk w walce.
Dowódca dysponujący może niekiedy część armatek przydzielić dowódcy zagrożonego oddziału, a wtedy armatki przydzielone podlegają dowódcy tego oddziału (do kompanii włącznie).
Stanowisko dla armatek w walce należy w zasadzie wybierać tak, aby wykorzystać jak najdalszy zasięg skutecznego ognia i mieć dobry ostrzał na przedpole w możliwie szerokim wycinku oraz moc ostrzeliwać istniejące przeszkody przeciwczołgowe, tak naturalne jak i sztuczne.
Stanowiska te muszą być chronione lub zakryte, a zawsze doskonale zamaskowane przed nieprzyjacielską obserwacją naziemną i powietrzną, gdyż potęga ich działania będzie zależała od zaskoczenia, a możność wykonania zadania od doskonałego zamaskowania się i niezdradzenia się przed natarciem czołgów nieprzyjaciela. Wybór stanowisk na linii bojowej i odległość od czołowych rzutów piechoty zależy całkowicie od terenu i od możności ukrycia armatek w terenie. W każdym razie zadanie obrony piechoty przed czołgami musi być zapewnione ogniem armatek. Również na odległość tych stanowisk od czołowych rzutów piechoty wpływać będzie przeszkoda przeciwpancerna, która musi leżeć w zasięgu skutecznej przemijalności armatki. Do umieszczenia armatek wykorzystać miejsca niedostępne dla czołgów (np. murowane zabudowania) z polem ostrzału odpowiadającym skutecznej przemijalności, a więc około 1 km. Pamiętać o przygotowaniu stanowisk zapasowych.
Wyznaczanie zadań i rejonów stanowisk w obronie należy do obowiązków dowódcy odcinka (bataliou).
Wybrane stanowisko powinno zapewnić swobodny ostrzał na boki, ewentualnie na wprost, a nawet i do tyłu.
Nie należy szukać przerw we własnym froncie ani stwarzać ich umyślnie, lecz gdy istnieją, można je wykorzystać.
W wypadkach zaskoczenia działonowy armatki zajmuje takie stanowisko, z którego może najszybciej rozpocząć skuteczną walkę z bronią pancerną, bez względu na narażenie sprzętu i obsługi.
Bezpośrednią osłonę armatki zapewniają najbliżsi dowódcy piechoty przy pomocy pocisków przeciwpancernych z karabinów maszynowych i powtarzalnych oraz wiązek granatów ręcznych, min przeciwpancernych itp.
Jeżeli armatki w czasie walki brały udział w zwalczaniu broni pancernej, zmianę stanowisk ogniowych przeprowadza się zaraz po skutecznym odparciu natarcia broni pancernej. Pozwoli to na ochronę sprzętu przed ogniem nieprzyjacielskim, któremu stanowiska armatek po natarciu będą już niewątpliwie znane.
W marszu ubezpieczonym posuwają się armatki zasadniczo pojedynczo, na czole i tyle kolumny marszowej oraz w odstępach między oddziałami kolumny.
W wypadkach bliskości rozpoznanego przeciwnika pancernego musi się niejednokrotnie przesuwać armatki skokami od pagórka do pagórka czy od wsi do wsi. W pewnych wypadkach trzeba będzie prowadzić przynajmniej część armatek piechoty z boku kolumny w odstępie do kilkuset metrów pod osłoną piechoty i lekkiej broni przeciwpancernej.
Ugrupowanie armatek w kolumnie zapewnia obronę przeciwpancerną tak od czoła jak i na boki, a nawet od tyłu. Większość armatek ugrupowana odpowiednio głęboko posuwa się bliżej czoła kolumny, natomiast dalej w tyle wciela się je do kolumny na przemian z artylerią. Nieraz kolumna może w razie spodziewanego uderzenia broni pancernej z boku ubezpieczyć się armatkami, posuwającymi się oddzielnie wzdłuż drogi marszu od strony zagrożonej pod osłoną piechoty i lekkiej broni przeciwpancernej.
Armatki najbardziej wysunięte ku przodowi posuwają się w przerwie między szpicą a następnym członem piechoty. Niekiedy armatkę muszą przetaczać strzelcy, a wtedy przodek posuwa się w pobliżu armatki w odległości zależnej od terenu.
Armatki wysunięte w przód lub w bok dla ubezpieczenia oddziału piechoty należy zawsze osłonić strzelcami, przygotowanymi do zwalczania broni pancernej z małych odległości.
Stanowiska do strzelania zajmuje się bezpośrednio na drodze, jeżeli zaś czas i teren pozwala, obok drogi.
Przy rozwijaniu się natarcia część armatek, znajdująca się w czołowych rzutach, towarzyszy piechocie, część osłania rozwinięcie i skrzydła oraz jest gotowa do obrony podstaw wyjściowych lub osłony siły głównej przed możliwym napadem broni pancernej.
W czasie natarcia ruch armatek do przodu odbywa się na podstawie przewidywań dowódcy, do określonych przez niego rejonów stanowisk, zależnie od możliwości działania broni pancernej nieprzyjaciela. Ruch ten w terenie otwartym będzie się odbywał skokami od stanowiska do stanowiska. Jeżeli ogień nieprzyjaciela w terenie otwartym nie pozwoli na zaprzęg konny, to ruch będzie wykonany za pomocą przetaczania armatki przez strzelców. Okresy przesunięć armatek muszą być uzgodnione tak z czasami zmiany stanowisk przez poszczególne armatki, jak i artylerii piechoty, aby w każdym położeniu, gdy część armatek jest w ruchu, druga część na stanowiskach zapewniała skuteczną obronę przeciwpancerną przednim rzutom.
W terenie nieprzejrzystym posuwają się armatki zasadniczo w ugrupowaniu czołowych rzutów i na bokach, w gotowości do natychmiastowego zajęcia stanowiska. W miarę możności posuwanie się armatek odbywa się przy pomocy zaprzęgu konnego.
Z chwilą ukazania się broni pancernej wszystkie armatki zajmują natychmiast najbliższe stanowiska bojowe i zaczynają ogień.
Po zdobyciu przedmiotu natarcia część armatek powinna niezwłocznie się tam znaleźć, aby odeprzeć możliwe przeciwuderzenie broni pancernej, podczas gdy druga część z głębi ma zapewnić ciągłość obrony przeciwpancernej na polu walki, a zwłaszcza osłonę boków.
W pościgu armatki działają w zasadzie tak, jak w marszu ubezpieczonym, z tą różnicą, że ruch ich odbywa się przy pomocy zaprzęgu konnego.
Do pościgu nadają się szczególnie armatki o pociągu silnikowym.
Do przodu wysuwa się większą ilość armatek, pamiętając przy tym o zapewnieniu osłony skrzydeł.
W obronie ustawia się armatki tak, aby w miarę możliwości cały teren nadający się do działań broni pancernej mógł być ostrzelany ogniem bocznym co najmniej do 500 m przed przednim skrajem pozycji głównej.
Działonowy musi przygotować szczegółowo obronę przeciwpancerną na powierzonym mu odcinku i uwzględnić:
- wykorzystanie naturalnych przeszkód przeciwczołgowych (np. nawet niezbyt głębokich rzek, rowów, murowanych osiedli, lasów itp.),
- organizację dozorowania,
- stanowiska zapasowe, sposoby i warunki przejścia na nie,
- możliwości zmiany stanowiska w razie zagrożenia własnego skrzydła lub jednego kierunku,
- maskowanie na stanowisku.
Ostatnim wycofującym się oddziałom pozostawia się część armatek. Resztą armatek zajmuje się stanowiska w głębi, aby osłonić oddziały odchodzące. Te armatki muszą dbać jednocześnie o osłonę skrzydeł.
Piechota nigdy nie powinna opuścić armatek w chwili niebezpieczeństwa, z drugiej zaś strony obsługi armatek muszą się nawet poświęcić, aby pomoc piechocie w walce z bronią pancerną nieprzyjaciela.
Na postoju ubezpieczonym tak oddziały ubezpieczające jak i siły główne muszą zorganizować obronę przeciwpancerną. Oddziały ubezpieczające organizują obronę przeciwpancerną według zasad obrony, a siły główne zamykają wejścia do rejonu postoju. Stanowiska powinny być tak wybrane, aby napadająca broń pancerna została ostrzelana i zniszczona przed rozpoczęciem ognia lub przed wtargnięciem do rejonu postoju.
Przy obronie postoju w miejscowościach działonowy zamyka armatką przede wszystkim drogę (drogi) prowadzącą od strony nieprzyjaciela. Na tym stanowisku pozostanie zazwyczaj i w nocy.
Służbę obserwacyjno-alarmową organizują dowódcy czat i dowódcy postoju; działonowy i obsługi muszą dokładnie znać sygnały alarmowe, zwłaszcza dotyczące obrony przeciwpancernej.
Działanie armatek w walkach leśnych ograniczy się do zamknięcia dróg i przesiek, po których może się posuwać broń pancerna.
§ 283. Walki w miejscowościach.
W walkach w miejscowościach armatka swym ogniem wzmacnia zapory i barykady przeciwpancerne. Umiejętnie wybrane stanowiska mogą pozwolić na dozorowanie kilku kierunków.
Armatka nadaje się do walk nocnych tylko po przygotowaniu ognia za dnia. Jej zadanie jednak ograniczy się tylko do zamknięcia ścisłych kierunków; tę trudną pracę może ułatwić i umożliwić armatce doskonale działająca służba alarmowa, przeszkody przeciwpancerne, wpływające na kierunek ruchu czołgów oraz oświetlenie przedpola.
W każdym razie armatki muszą jednak zająć swoje właściwe stanowiska do walki dziennej przed świtem.