Samodzielna kompania czołgów lekkich - 1939 - Etat

• dowódca kompanii - kapitan
• dowódca czołga - plutonowy
• strzelec czołga - pancerny
• kierowca czołga - kapral
• kierowca samochodowy - pancerny
• ordynans osobisty - pancerny

• 1 czołg lekki Vickers "E" uzbrojony w 1 działko 47mm i 1 c.k.m wz.30,
• 1 samochód osobowo-terenowy (pojazd typowy PF 508-III Łazik).

• 2 kbk z bagnetem
• 3 pistolety
• 3 bagnety

• 3 gońców - 1 kapral, 2 st. pancernych
• 3 kierowców, 3 pancernych

• 3 motocykle z koszem CWS M111 „Sokół 1000”

• 6 kbk z bagnetem

uwaga:

Wcześniejszy etat przewidywał 6 gońców i 6 motocykli z koszem. Organizacje wojenne kompanii czołgów w planie mobilizacyjnym "W" przewidywały 2-osobowe obsady motocykli dla gońców. W specjalności kierowca motocyklowy-samochodowy, szkoleni byli wszyscy gońcy.

• dowódca sekcji i patrolu - 1 plutonowy
• dowódca patrolu - 1 kapral
• pionierzy-zwiadowcy p-gaz. - 4 pancernych
• kierowcy - 1 st. pancerny, 1 pancerny

• 2 samochody ciężarowe o kategorii ładowności do 2 ton, sprzęt typowy: PF 621L

• 8 kbk z bagnetem

• sanitariusz - dowódca patrolu - kapral
• sanitariusze - noszowi w tym kierowca - 2 pancernych

• w etacie nie określono modelu sanitarki, samochód został zaklasyfikowany do kategorii specjalne. Prawdopodobnie był to furgon sanitarny PF 508/III, lub PF 508/518.

• 3 bagnety

• dowódca drużyny łączności sekcji i patrolu radio - plutonowy, pistolet, bagnet
• radiotelegrafista - st. pancerny, kbk z bagnetem
• kierowca - pancerny, kbk z bagnetem

• samochód specjalny PF 508/III z radiostacją RKD/s

• 2 kbk z bagnetem
• 1 pistolet
• 1 bagnet

uwaga:

W etacie typu radiostacji nie określono, ale liczebność patrolu radio wskazuje, że etat zaprojektowano pod radiostację RKD/s. Obecność tego modelu w kompaniach potwierdzają też relacje. Radiostacje RKD były sprzętem wyeksploatowanym, przestarzałym i trudnym w obsłudze.

• dowódca patrolu - kapral, pistolet, bagnet
• radiotelegrafista - st. pancerny, kbk z bagnetem
• kierowca - pancerny, kbk z bagnetem

• samochód specjalny PF 508/III z radiostacją RKD/s

• 2 kbk z bagnetem
• 1 pistolet
• 1 bagnet

uwaga:

W ramach częściowej modernizacji sprzętu łączności poprawka L.2700 zakładała wymianę dwóch radiostacji RKD na nowoczesną stację N-1/s z jednoczesnym wyposażeniem czołgów dowódców kompanii i plutonu w radiostacje N-2/c. Wprowadzenie nowej stacji z sześcioosobową obsługą powodowało zmianę w nazewnictwie: zniesiono określenie sekcja radio i wprowadzono w to miejsce patrol radiokorespondencyjny. Zmieniły się stopnie żołnierzy, tzn. 1 kapral został skreślony a w jego miejsce przybył 1 st. pancerny. Stan liczebny pozostawał bez zmian. W teorii poprawiony etat miał obowiązywać od 1.IV.1939, ale zbyt niskie dostawy sprzętu w połączeniu z dynamicznym rozwojem OdB Wojska Polskiego w okresie wiosna-lato 1939r doprowadziły do sytuacji, w której nowego sprzętu nie otrzymano, a stare radiostacje RKD/s z drugich patroli wycofano lub przekazano do nowo tworzonych oddziałów. Sytuacja sprzętowa w Broni Pancernej była na tyle trudna, że obie skczl wyszły w pole z pojedynczymi patrolami wyposażonymi w RKD/s.

• dowódca patrolu - 1 st. pancerny
• sygnalista - 1 pancerny
• kierowca - 1 pancerny

• motocykl z koszem CWS M111 "Sokół 1000"

• 3 kbk z bagnetem

uwaga:

Patrol łączności z lotnikiem w poprzednim etacie nie figurował. Został wprowadzony dopiero w 1937 roku podobnie jak w samodzielnych kompaniach czołgów rozpoznawczych. Patrol służył do przekazywania i przechwytywania meldunków z zrzucanych z samolotów.

• dowódca plutonu - porucznik/podporucznik
• dowódca czołga - plutonowy
• strzelec czołga - pancerny
• kierowca czołga - kapral
• kierowca motocykla - st. pancerny
• ordynans osobisty - pancerny

• czołg lekki Vickers "E" uzbrojony w 1 działko 47mm i 1 c.k.m wz.30
• motocykl z koszem CWS M111 „Sokół 1000”

• 2 kbk z bagnetem
• 3 pistolety
• 3 bagnety

uwaga:

Czołgi dowódców plutonów 12 skczl zostały wyposażone w radiostację. Radiostacje zainstalowano w warunkach polowych dopiero w dniu 31.VIII.1939r., po mobilizacji i dojściu kompanii do rejonu koncentracji brygady. Modelu stacji nie określono, wg. J. Magnuskiego były to RKB/c, lecz zapewne chodziło o stację N-2/c w wersji odbiorczej. Brak informacji wskazujących, by w radiostacje wyposażono także czołgi 121 skczl.

• dowódca półplutonu - zastępca dowódcy plutonu - 1 sierżant
• dowódca czołga - 1 kapral
• 2 strzelców czołga - 1 st. pancerny, 1 pancerny
• 2 kierowców czołga - 1 kapral, 1 st. pancerny

• czołg lekki Vickers "E" uzbrojony w 1 działko 47mm i 1 c.k.m. wz.30
• czołg lekki Vickers "E" uzbrojony w 2 c.k.m. wz.30 (dwuwieżowy)

• 6 pistoletów
• 6 bagnetów

• dowódca półplutonu - 1 plutonowy
• dowódca czołga - 1 kapral
• 2 strzelców czołga - 1 st. pancerny, 1 pancerny
• 2 kierowców czołga - 1 kapral, 1 st. pancerny

• czołg lekki Vickers "E" uzbrojony w 1 działko 47mm i 1 c.k.m. wz.30
• czołg lekki Vickers "E" uzbrojony w 2 c.k.m. wz.30 (dwuwieżowy)

• 6 pistoletów
• 6 bagnetów

• dowódca patrolu - mechanik czołgowy - sierżant
• elektromechanik samochodowy - plutonowy
• kierowca samochodu - pancerny

• samochód ciężarowy terenowy wz.34 z przyczepą benzynową

• 2 kbk wz.98
• 1 pistolet wz.35

uwaga:

We wcześniejszym etacie patrole reparacyjne były tylko dwa i zostały przypisane do plutonu technicznego. Z poznanych zestawień zbiorczych oraz relacji, wynika, że były one 4-osobowe. Nowa organizacja wojenna dla planu mobilizacyjnego W, wprowadzona od 1937 roku przewidywała trzy patrole, po jednym na pluton czołgów. Jednocześnie zredukowano liczebność patroli, pozostawiając skład 3-osobowy. Patrol reparacyjny był taki sam patrol w składzie kompanii czołgów 7TP.

• uwaga:

Stopnie wojskowe podoficerów i pancernych są opisane i narysowane tak jak w projekcie etatu (CAW). Jest dość prawdopodobne, że po wprowadzeniu poprawki L.2700 właśnie takie stopnie w plutonie wprowadzono. Wiadomo jednak, że zatwierdzony etat kompanii przed poprawką liczył aż 72 podoficerów, w tym wszyscy kierowcy czołgów byli kapralami.

• dowódca plutonu - 1 kapitan/porucznik
• ordynans osobisty - 1 pancerny
• kierowca motocyklowy - 1 st. pancerny

• 1 motocykl z koszem, sprzęt typowy: CWS M111 "Sokół 1000"

• 2 kbk z bagnetem

• dowódca drużyny i podoficer sprzętowy - 1 sierżant
• podoficer materiałów pędnych - 1 kapral

• 1 kbk z bagnetem
• 1 pistolet
• 1 bagnet

• 1 pistolet
• 1 bagnet

• 3 mechaników samochodowych - 1 plutonowy, 2 kaprali

• 2 kbk z bagnetem
• 1 pistolet
• 1 bagnet

• elektromechanik samochodowy - 1 plutonowy

• 1 pistolet
• 1 bagnet

• wulkanizator -  1 pancerny

• 1 kbk z bagnetem

• 2 tokarzy - 1 kapral, 1 st. pancerny

• 2 kbk z bagnetem

• spawacz - 1 st. pancerny

• 1 kbk z bagnetem

• kowal - 1 st. pancerny

• 1 kbk z bagnetem

• ślusarz – 1 st. pancerny

• 1 kbk z bagnetem

• 2 kierowców - 2 pancernych

• 1 samochód ciężarowy z nadwoziem warsztatowym PF 621L,
• 1 samochód specjalny PF 621L z elektrownią polową

• 2 kbk z bagnetem

uwaga:

Według założenia projektowego  sekcja warsztatowa liczyła aż 18 żołnierzy, lecz w jej skład wchodziły dwa patrole reparacyjne 4-osobowe. Ze względu na to, że w strukturze nie opisano jaki był pierwotny skład patroli, liczebność warsztatu została przyjęta orientacyjnie na podstawie porównania z typowym warsztatem zatwierdzonego baonu czołgów 7TP. Wiadomo, że do obsługi stacji ładowania akumulatorów, elektrowni polowej i agregatu rozruchowego do czołgów przewidywano 2 elektromechaników. Obsługa warsztatu liczyła natomiast 8 specjalistów, przy czym w baonie czołgów 7TP jest o jeden mechanik samochodowy więcej, ale nie wyszczególniono funkcji wulkanizatora. Przyczyn rozbieżności nie udało się wyjaśnić.

Patrole reparacyjne zostały wyłączone z sekcji warsztatowej i przydzielone bezpośrednio do plutonów czołgów. Ponadto zwiększono ich liczbę z dwóch do trzech (zobacz tekst powyżej).

Etat nie określa przydziału środków transportu żołnierzy warsztatu.  Hipoteza: należy przyjąć, że jeździli oni w sekcji transportowej na samochodach pod sprzęt techniczny.

• st. sierżant

• 1 pistolet
• 1 bagnet

• sierżant

• 1 pistolet
• 1 bagnet

• plutonowy

• 1 pistolet
• 1 bagnet

• podmajstrzy^[3]

• 1 pistolet
• 1 bagnet

• 2 kucharzy - st. pancerny, pancerny

• kuchnia polowa^[4]

• 2 kbk z bagnetem

Przydział do środków transportu - hipotezy:

W etacie nie określono przydziałów do środków transportu. Pewne, że podoficera gospodarczego i kucharzy przydzielono do samochodu przykuchennego. Prawdopodobnie sierżant-szef, oraz szewc i krawiec byli przewożeni samochodem bagażowym. Podoficer broni i gazowy, oraz puszkarz zostali przydzieleni do samochodów amunicyjnych.

• 19 zapasowych
  • 1 sierżant
  • 2 plutonowych
  • 3 kaprali
  • 5 st. pancernych
  • 8 pancernych

• 1 ckm wz.30
• 13 kbk z bagnetem
• 6 pistoletów skarbowych
• 6 bagnetów

uwagi:

Przydział do środków transportu - hipoteza:

Większą część załogi zapasowej przewożono samochodem ciężarowym podporządkowanym sekcji transportowej. Prawdopodobnie było to 14 żołnierzy, w tym 2 w szoferce, oraz 12 na pace (3 ławki). Pozostałe miejsce na pace było przeznaczone pod c.k.m. z oprzyrządowaniem, częściami i amunicją. Zapasowi byli nieetatową obsługą tego karabinu. Karabin przeznaczony był do OPL czynnej w czasie marszu. Projekt etatu nie przewidywał tej broni, lecz w etacie zatwierdzonym karabin figuruje.

Pozostali żołnierze obsługi zapasowej - 5 ludzi - byli najprawdopodobniej przydzieleniu do samochodów amunicyjnych z sekcji transportowej.

Funkcje:

W załogach zapasowych, jak i wszystkich załogach, podział na strzelców i kierowców był nieco teoretyczny - wszyscy posiadali kwalifikacje strzelca i kierowcy czołgu (i samochodu ciężarowego). Wyznaczanie na stanowisko strzelec odbywało się na zasadzie osiągania przez żołnierza najlepszych wyników w strzelaniu.^[2]

• 11 kierowców samochodowych:
  • 3 kaprali
  • 4 st. pancernych
  • 4 pancernych

• 11 samochodów ciężarowych o kategorii ładowności do 2 ton
• 6 przyczepek benzynowych

• 11 kbk z bagnetem

• 10 samochodów ciężarowych o kategorii ładowności do 2 ton, w tym:
  • 2 samochody do przewozu amunicji (PF 621L),
  • 5 samochodów pod sprzęt techniczny (PF 621L),
  • 1 samochód bagażowy (PF 621L),
  • 1 samochód przykuchenny - holuje przyczepę kuchenną,
  • 1 samochód dla załóg zapasowych (PF 621L),
• 1 cysterna (zastąpiona samochodem z beczkami na paliwo)

• 2 kierowców ciągników gąsienicowych - 1 sierżant, 1 plutonowy
• 2 pomocników kierowców ciągników - 2 pancernych

• 2 ciągniki gąsienicowe C7P - holują przyczepy czołgowe
• 2 przyczepy czołgowe do ewakuacji

• 3 kbk z bagnetem
• 1 pistolet
• 1 bagnet

oficerowie: 5

szeregowi: 150

• 1 st. sierżant
• 11 sierżantów
• 24 plutonowych
• 28 kaprali
• 33 st. pancernych
• 53 pancernych

• 1 samochód osobowo-terenowy (PF 508-III łazik)
• 6 samochodów specjalnych, w tym:
  • w tym 1 PF 508-III furgon sanitarny
  • 2 PF 508-III radio RKD/s
  • 1 warsztat PF 621L
  • 1 samochód ze stacją ładowania akumulatorów i elektrownią PF 621L
  • 1 cysterna PF 621L lub samochód z beczkami na paliwo
• 2 ciągniki gąsienicowe C7P
• 12 samochodów ciężarowych o ładowności do 2 ton (PF 621L)
• 8 motocykli z koszem CWS M111 „Sokół 1000”
• 8 przyczep, w tym:
  • 1 kuchnia polowa
  • 6 przyczepy paliwowe
  • 2 przyczepy ewakuacyjne

Mocą poprawki L.2700 liczba samochodów specjalnych zredukowana do 5, w tym skreślono 2 samochody PF 508/III radio z radiostacją RKD/s i dodano 1 samochód PF 618 radio z radiostacją N-1/s.

• 16 czołgów lekkich Vickers E w tym:
  • 10 jednowieżowych z 1 działkiem 47mm i 1 ckm
  • 6 dwuwieżowych a 2 ckm;
• 1 ckm wz.30
• 78 kbk z bagnetem
• 64 pistolety
• 72 bagnety