WOJSKO POLSKIE - struktury organizacyjne

z 243

Pułk piechoty - 1939 - Dowództwo batalionu piechoty (Etat nr 11)

rysunki: Marek Gabryszuk

Na podstawie etatu z dokumentów z CAW:

  • Organizacja pułku piechoty na stopie wojennej L.Dz3001/org./mob. 8 marca 1936 - Etat nr 1 - Dowództwo pułku". Etat przekazał Kamil Stepan.
  • Z uwzględnieniem poprawki do planu mobilizacyjnego "W2" L.Dz.2700/org.mob.38. Poprawkę przekazał Kamil Stepan.
  • Z uwzględnieniem poprawki do planu mobilizacyjnego "W2" L.Dz.4262/org./mob.39 (z 29 sierpnia 1939 roku). Poprawkę przekazał Michał Kuchciak.

Dowództwo batalionu strzeleckiego
Dowództwo batalionu strzeleckiego

Charakterystyka etatu

W 1936 roku do struktury dowództwa batalionu wprowadzono organiczny pluton łączności pod dowództwem oficera. Wcześniej do batalionu przydzielano drużynę łączności z plutonu pułkowego, co okazało się systemem nieefektywnym, gdyż pod dowództwem jednego oficera znajdował się wielki, blisko 100-osobowy pluton, który w dodatku w połowie działał stale w rozproszeniu. Nowa organizacja porządkowała system łączności i dawała batalionom strzeleckim większą autonomię.

Drugą zmianą organizacyjną, było bezpośrednie podporządkowanie Taboru Żywnościowego batalionowym organom kwatermistrzowskim. Cel był taki sam, tj. zwiększenie autonomii batalionów strzeleckich, oraz zmniejszenie wielkości T.Ż. pułkowego, który dotąd był scentralizowany w kompanii administracyjnej.

WyszczególnienieRanga: specjalnośćKonie, środki przewozowe i sprzętUzbrojenie
1. Dowódca batalionu
  
  • major: dowództwo baonu
  • 2 konie wierzchowe
 
 ordynans osobisty
  • strzelec: strzelec
 
  • 1 kbk z bagnetem
luzak
  • strzelec: jezdny
  • koń wierzchowy
  • 1 kbk z bagnetem
2. Poczet dowódcy

 

adiutant
  • kapitan: adiutant baonu
  • koń wierzchowy

 

 ordynans osobisty
  • strzelec: strzelec
 
  • 1 kbk z bagnetem
obserwator
  • plutonowy: obserwator II
 
  • 1 kbk z bagnetem
pisarz
  • kapral: administracja
 
  • 1 kbk z bagnetem
3. Pluton łączności

 

dowódca plutonu[1]
  • porucznik: dca plutonu łączności
  • rower

 

 ordynans osobisty
  • strzelec: telefonista
 
  • 1 kbk z bagnetem
zastępca dowódcy plutonu[2]
  • sierżant: telefonista
  • rower
  • 1 pistolet
1-wszy patrol telefoniczny
 dowódca patrolu
  • kapral: telefonista
 
  • 1 kbk z bagnetem
4 telefonistów

 

  • st. strzelec: telefonista
  • 3 strzelców: telefoniści[3]
  • 2 konie pociągowe taborowe
  • wóz specjalny[4]
  • 4 kbk z bagnetem
2-gi patrol telefoniczny
 dowódca patrolu
  • kapral: telefonista
 
  • 1 kbk z bagnetem
3 telefonistów
  • st. strzelec: telefonista
  • 2 strzelców: telefoniści
 
  • 3 kbk z bagnetem
3-ci patrol telefoniczny[5]
 

dowódca patrolu

  • kapral: telefonista
 
  • 1 kbk z bagnetem
4 telefonistów
  • st. strzelec: telefonista
  • 3 strzelców: telefoniści
  • 1 konie pociągowe taborowe
  • 1 biedki
  • 4 kbk z bagnetem
4-ty patrol telefoniczny jak 3-ci
5-ty patrol telefoniczny jak 3-ci
patrol łączności z lotnikiem
 3 telefonistów
  • st. strzelec: telefonista
  • 2 strzelców: telefoniści - doraźny podział funkcji to tyczkowi i płachtowy.
Patrol dysponował zestawem tożsamości oddziału do identyfikacji z powietrza, budował bramkę do przechwytywania ładunków ciężarkowych z samolotów. 
  • 3 kbk z bagnetem
2 patrole sygnalizacji świetlnej
 4 telefonistów
  • 2 st. strzelców: telefoniści
  • 2 strzelców: telefoniści
Patrole miały za zadanie zapewniać łączność za pomocą alfabetu Morse'a (noc) i MKS (dzień). W tym celu wykorzystywały sprzęt do sygnalizacji świetlnej, tzw. migacze (sygnalizacja w nocy); Migacze przewożono na wozie specjalnym przy 1-wszym patrolu telefonicznym.  W dzień wykorzystywano chorągiewki sygnałowe.
  • 4 kbk z bagnetem
patrol kolarzy[6]

 

4 gońców rowerowych
  • kapral: telefonista
  • st. strzelec: telefonista
  • 2 strzelców: telefoniści
  • 4 rowery
  • 4 kbk z bagnetem
patrol łączników konnych
 3 gońców konnych
  • st. strzelec: zwiadowca konny
  • 2 strzelców: zwiadowcy konni
  • 3 wierzchowce
  • 3 kbk z bagnetem
patrol radio-korespondencyjny[7]   
 dowódca patroluplutonowy: radiotelegrafista 
  • 1 kbk z bagnetem
4 radiotelegrafistów
  • st. strzelec: radiotelegrafista
  • 3 strzelców: radiotelegrafista
    • w tym jeden woźnica
  • 1 koń pociągowy taborowy
  • 1 radiostacja na biedce[8]
  • 4 kbk z bagnetem
4. Organa kwatermistrzowskie

 

płatnik[9]
  • kapitan/porucznik: płatnik[10]
  • względem środka transportu - płatnik na wozie na wozie płatnika

 

 ordynans osobisty
  • strzelec: strzelec
 
  • 1 kbk z bagnetem
podoficer rachunkowy
  • sierżant: administracja[11]
 
  • 1 pistolet
pisarz
  • st. strzelec: maszynista[12]
 
  • 1 kbk z bagnetem
szewc
  • st. strzelec: szewc[13]
 
  • 1 kbk z bagnetem
wóz płatnika
 woźnica
  • strzelec: taboryta
  • 2 konie pociągowe taborowe
  • wóz taborowy pod kasę batalionu, bagaż płatnika i materiał kancelaryjny, oraz pod materiały szewskie i krawieckie.
  • 1 kbk z bagnetem
oficer żywnościowy
  • porucznik: oficer żywieniowy
  • koń wierzchowy oficera

 

 ordynans osobisty
  • strzelec: strzelec
 
  • 1 kbk z bagnetem
podoficer rachunkowy
  • sierżant: administracja
 
  • 1 pistolet zastąpiony 1 bagnetem
T. Ż. - 1. sekcja
 dowódca sekcji
  • plutonowy: strzelec
 
  • 1 kbk z bagnetem
5 woźniców
  • 5 strzelców: taboryci
  • 10 koni pociągowych taborowych
  • 5 wozów taborowych
  • 6 kbk z bagnetem
T. Ż. - 2. sekcja   
 dowódca sekcji
  • kapral: strzelec
 
  • 1 kbk z bagnetem
5 woźniców
  • 5 strzelców: taboryci
  • 10 koni pociągowych taborowych
  • 5 wozów taborowych
  • 5 kbk z bagnetem
wóz mięsny
 woźnica
  • strzelec: taboryta
  • 2 konie pociągowe taborowe
  • wóz taborowy
  • 1 kbk z bagnetem
wóz furażowy (drabiniasty)
  • strzelec: taboryta
  • 2 konie pociągowe taborowe
  • wóz taborowy
  • 1 kbk z bagnetem
lekarz
  • kapitan/porucznik służby med. - lekarz batalionu
  • koń wierzchowy

 

 ordynans osobisty
  • strzelec: strzelec
 
  • 1 kbk z bagnetem
patrol sanitarny
 dowódca patrolu
  • kapral: sanitariusz
 
  • 1 pistolet zastąpiony 1 bagnetem
2 sanitariuszy
  • 2 strzelców: sanitariusz
 
  • 2 bagnety
wozy sanitarne
 2 woźniców
  • 2 strzelców: taboryta
  • 4 konie pociągowe taborowe
  • 2 wozy taborowe pod sprzęt sanitarny
  • 2 kbk z bagnetem
podoficer broni i gazowy
  • plutonowy: strzelec
 
  • 1 pistolet zastąpiony 1 kbk z bagnetem
 wozy amunicyjne
3 woźniców
  • 3 strzelców: taboryta
  • 6 koni pociągowych taborowych
  • 3 wozy taborowe
  • 3 kbk z bagnetem
podoficer taborowy
  • sierżant: taboryta
  • koń wierzchowy
  • 1 pistolet zastąpiony 1 bagnetem
 podoficer wet.
  • plutonowy: podoficer weterynaryjny
 
  • 1 pistolet zastąpiony 1 bagnetem
podkuwacz
  • kapral: podkuwacz
 
  • 1 kbk z bagnetem
luzacy do koni oficerskich
  • 2 strzelców: jezdni
 
  • 2 kbk z bagnetem
stołownia oficerska
  • st. strzelec: kucharz
  • strzelec: taboryta
  • 2 konie pociągowe taborowe
  • wóz taborowy
  • 2 kbk z bagnetem
wóz kancelaryjno-bagażowy
 woźnica
  • strzelec: taboryta
  • 2 konie pociągowe taborowe
  • wóz taborowy
  • 1 kbk z bagnetem
wóz warsztatowy
 woźnica
  • strzelec: taboryta
  • 2 konie pociągowe taborowe
  • wóz taborowy
  • 1 kbk z bagnetem
razem:

oficerowie: 6 (w tym 2 służb)

podoficerowie: 19

  • 5 sierżantów
  • 4 plutonowych
  • 10 kaprali

szeregowcy: 71

  • 14 st. strzelców
  • 57 strzelców

razem: 96

konie: 57
  • 9 koni wierzchowy
  • 48 koni pociągowych taborowych
środki przewozowe:
  • 21 wozów taborowych
  • 1 wóz specjalny
  • 3 biedki
  • 6 rowerów
sprzęt:
  • radiostacja jednokonna
  • 82 kbk z bagnetem
  • 1 pistoletów
  • 7 bagnetów

 

W razie zamiany wozów taborowych na jednokonne należy przyjąć je w podwójnych ilościach za wyjątkiem wozu płatnika i wozu mięsnego, wtedy etat zwiększy się o 19 strzelców-woźniców i 19 kbk z bagnetem, a zmniejszy się o 2 konie taborowe.

Dowództwo batalionu
Dowództwo batalionu


  • 1) Dowódca plutonu był jednocześnie oficerem łączności batalionu.
  • 2) Zastępca dowódcy był jednocześnie podoficerem sprzętowym.
  • 3) W tym: woźnica do wozu wspólnego dla 1. i 2. patrolu telefonicznego.
  • 4) 1-wszy i 2-gi patrol korzystały wspólnie z wozu sprzętowego. W trakcie budowania sieci telefonicznej jeden z patroli pozostawał na miejscu i wystawiał centralę telefoniczną (łącznica), a drugi patrol budował linie telefoniczną do jednego z pododdziałów (kompanii), lub sąsiada (baonu z prawej). Po zbudowaniu linii zakładał przy pododdziale stację telefoniczną. W razie braku wozu specjalnego, należało zastąpić wozem taborowym.
  • 5) Patrol miał własny środek transportu w postaci biedki sprzętowej. Zadaniem patrolu było budowanie linii telefonicznej do jednego z pododdziałów. Po zbudowaniu linii zakładał przy pododdziale stację telefoniczną.
  • 6) Patrol kolarzy, czyli gońców rowerowych służył do utrzymania łączności w przypadku gdyby zawiodły inne systemy łączności. Kolarzy uważano za szybkich i tanich w utrzymaniu łączników, lecz zauważano też niedogodność w postaci ograniczonej możliwości poruszania się rowerami w trudnym terenie, jak też "sezonowość" w naszym klimacie, tzn. dość słabe możliwości wykorzystania w zimę. W myśl teoretycznych założeń, w razie potrzeby kolarze miel też przewozić kosze z gołębiami, czyli działać jako patrole gołębiarzy - takie osobne patrole funkcjonowały w organizacji pułku do 1936 roku, później zostały jednak skreślone. W rzeczywistości, od pierwotnych pomysłów z 1936 roku całkowicie odstąpiono i w tabeli należności materiału łączności pułku gołębi nie było wcale.
  • 7) Dodany mocą poprawki L.Dz. 2700
  • 8) Radiostacja N-2/b. Patrole radio-korespondencyjne zostały dodane w okresie 26.I - 16.V.1939r. mocą poprawki L.Dz.2700/org./mob.38. Biedka była przystosowana do ciągu motorowego.
  • 9) Zarazem kierownik stołowni oficerskiej.
  • 10) Oficer służb.
  • 11) Podoficer rachunkowy potocznie nazywany był skarbnikiem.
  • 12) Skrót w spisie specjalności: dakt. (od daktyrograf), w dawniejszym znaczeniu, z fr. la dactylographie: daktylografia, pisanie na maszynie. Specjalność ta była tak opisana, żeby nie pomylić z maszynistą pociągu.
  • 13) Pewnym zaskoczeniem może być obecność szewca w personelu płatnika. Takie podporządkowanie zostało jednak wyjaśnione w referacie wprowadzającym do etatu. Po skasowaniu etatowych szewców - krawców w kompaniach strzeleckich, uznano, że naprawę butów można zorganizować w następujący sposób: ze składu liniowego kompanii strzeleckich wyznaczyć co najmniej po dwóch nieetatowych szewców do przyuczenia w rzemiośle i poza walką zorganizować warsztat szewski pod kierownictwem jednego szewca wykwalifikowanego. Szewc wykwalifikowany towarzyszył oficerowi płatniczemu. Oficer płatniczy był odpowiedzialny za zorganizowanie warsztatu.
PRZYPISY
z 243
generate time: 0.204 s, memory: 17.00