rysunki: Marek Gabryszuk
Na podstawie etatu z dokumentów z CAW:
- Organizacja pułku piechoty na stopie wojennej L.Dz3001/org./mob. 8 marca 1936 - Etat nr 1 - Dowództwo pułku". Etat przekazał Kamil Stepan.
- Z uwzględnieniem poprawki do planu mobilizacyjnego "W2" L.Dz.2700/org.mob.38. Poprawkę przekazał Kamil Stepan.
- Z uwzględnieniem poprawki do planu mobilizacyjnego "W2" L.Dz.4262/org./mob.39 (z 29 sierpnia 1939 roku). Poprawkę przekazał Michał Kuchciak.
Dowództwo batalionu strzeleckiego
Charakterystyka etatu
W 1936 roku do struktury dowództwa batalionu wprowadzono organiczny pluton łączności pod dowództwem oficera. Wcześniej do batalionu przydzielano drużynę łączności z plutonu pułkowego, co okazało się systemem nieefektywnym, gdyż pod dowództwem jednego oficera znajdował się wielki, blisko 100-osobowy pluton, który w dodatku w połowie działał stale w rozproszeniu. Nowa organizacja porządkowała system łączności i dawała batalionom strzeleckim większą autonomię.
Drugą zmianą organizacyjną, było bezpośrednie podporządkowanie Taboru Żywnościowego batalionowym organom kwatermistrzowskim. Cel był taki sam, tj. zwiększenie autonomii batalionów strzeleckich, oraz zmniejszenie wielkości T.Ż. pułkowego, który dotąd był scentralizowany w kompanii administracyjnej.
| Wyszczególnienie | Ranga: specjalność | Konie, środki przewozowe i sprzęt | Uzbrojenie | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. Dowódca batalionu | ||||||
|
| |||||
| ordynans osobisty |
|
| ||||
| luzak |
|
|
| |||
| 2. Poczet dowódcy | ||||||
| adiutant |
|
|
| ||
| ordynans osobisty |
|
| ||||
| obserwator |
|
| ||||
| pisarz |
|
| ||||
| 3. Pluton łączności | ||||||
| dowódca plutonu[1] |
|
|
| ||
| ordynans osobisty |
|
| ||||
| zastępca dowódcy plutonu[2] |
|
|
| |||
| 1-wszy patrol telefoniczny | ||||||
| dowódca patrolu |
|
| ||||
| 4 telefonistów |
|
|
| |||
| 2-gi patrol telefoniczny | ||||||
| dowódca patrolu |
|
| ||||
| 3 telefonistów |
|
| ||||
| 3-ci patrol telefoniczny[5] | ||||||
dowódca patrolu |
|
| ||||
| 4 telefonistów |
|
|
| |||
| 4-ty patrol telefoniczny jak 3-ci | ||||||
| 5-ty patrol telefoniczny jak 3-ci | ||||||
| patrol łączności z lotnikiem | ||||||
| 3 telefonistów |
| Patrol dysponował zestawem tożsamości oddziału do identyfikacji z powietrza, budował bramkę do przechwytywania ładunków ciężarkowych z samolotów. |
| |||
| 2 patrole sygnalizacji świetlnej | ||||||
| 4 telefonistów |
| Patrole miały za zadanie zapewniać łączność za pomocą alfabetu Morse'a (noc) i MKS (dzień). W tym celu wykorzystywały sprzęt do sygnalizacji świetlnej, tzw. migacze (sygnalizacja w nocy); Migacze przewożono na wozie specjalnym przy 1-wszym patrolu telefonicznym. W dzień wykorzystywano chorągiewki sygnałowe. |
| |||
| patrol kolarzy[6] | ||||||
| 4 gońców rowerowych |
|
|
| ||
| patrol łączników konnych | ||||||
| 3 gońców konnych |
|
|
| |||
| patrol radio-korespondencyjny[7] | ||||||
| dowódca patrolu | plutonowy: radiotelegrafista |
| ||||
| 4 radiotelegrafistów |
|
|
| |||
| 4. Organa kwatermistrzowskie | ||||||
| płatnik[9] |
|
|
| ||
| ordynans osobisty |
|
| ||||
| podoficer rachunkowy |
|
| ||||
| pisarz |
|
| ||||
| szewc |
|
| ||||
| wóz płatnika | ||||||
| woźnica |
|
|
| |||
| oficer żywnościowy |
|
|
| |||
| ordynans osobisty |
|
| ||||
| podoficer rachunkowy |
|
| ||||
| T. Ż. - 1. sekcja | ||||||
| dowódca sekcji |
|
| ||||
| 5 woźniców |
|
|
| |||
| T. Ż. - 2. sekcja | ||||||
| dowódca sekcji |
|
| ||||
| 5 woźniców |
|
|
| |||
| wóz mięsny | ||||||
| woźnica |
|
|
| |||
| wóz furażowy (drabiniasty) |
|
|
| |||
| lekarz |
|
|
| |||
| ordynans osobisty |
|
| ||||
| patrol sanitarny | ||||||
| dowódca patrolu |
|
| ||||
| 2 sanitariuszy |
|
| ||||
| wozy sanitarne | ||||||
| 2 woźniców |
|
|
| |||
| podoficer broni i gazowy |
|
| ||||
| wozy amunicyjne | ||||||
| 3 woźniców |
|
|
| |||
| podoficer taborowy |
|
|
| |||
| podoficer wet. |
|
| ||||
| podkuwacz |
|
| ||||
| luzacy do koni oficerskich |
|
| ||||
| stołownia oficerska |
|
|
| |||
| wóz kancelaryjno-bagażowy | ||||||
| woźnica |
|
|
| |||
| wóz warsztatowy | ||||||
| woźnica |
|
|
| |||
| razem: | oficerowie: 6 (w tym 2 służb) podoficerowie: 19
szeregowcy: 71
razem: 96 | konie: 57
|
| |||
| W razie zamiany wozów taborowych na jednokonne należy przyjąć je w podwójnych ilościach za wyjątkiem wozu płatnika i wozu mięsnego, wtedy etat zwiększy się o 19 strzelców-woźniców i 19 kbk z bagnetem, a zmniejszy się o 2 konie taborowe. | |||||
Dowództwo batalionu
- 1) Dowódca plutonu był jednocześnie oficerem łączności batalionu.
- 2) Zastępca dowódcy był jednocześnie podoficerem sprzętowym.
- 3) W tym: woźnica do wozu wspólnego dla 1. i 2. patrolu telefonicznego.
- 4) 1-wszy i 2-gi patrol korzystały wspólnie z wozu sprzętowego. W trakcie budowania sieci telefonicznej jeden z patroli pozostawał na miejscu i wystawiał centralę telefoniczną (łącznica), a drugi patrol budował linie telefoniczną do jednego z pododdziałów (kompanii), lub sąsiada (baonu z prawej). Po zbudowaniu linii zakładał przy pododdziale stację telefoniczną. W razie braku wozu specjalnego, należało zastąpić wozem taborowym.
- 5) Patrol miał własny środek transportu w postaci biedki sprzętowej. Zadaniem patrolu było budowanie linii telefonicznej do jednego z pododdziałów. Po zbudowaniu linii zakładał przy pododdziale stację telefoniczną.
- 6) Patrol kolarzy, czyli gońców rowerowych służył do utrzymania łączności w przypadku gdyby zawiodły inne systemy łączności. Kolarzy uważano za szybkich i tanich w utrzymaniu łączników, lecz zauważano też niedogodność w postaci ograniczonej możliwości poruszania się rowerami w trudnym terenie, jak też "sezonowość" w naszym klimacie, tzn. dość słabe możliwości wykorzystania w zimę. W myśl teoretycznych założeń, w razie potrzeby kolarze miel też przewozić kosze z gołębiami, czyli działać jako patrole gołębiarzy - takie osobne patrole funkcjonowały w organizacji pułku do 1936 roku, później zostały jednak skreślone. W rzeczywistości, od pierwotnych pomysłów z 1936 roku całkowicie odstąpiono i w tabeli należności materiału łączności pułku gołębi nie było wcale.
- 7) Dodany mocą poprawki L.Dz. 2700
- 8) Radiostacja N-2/b. Patrole radio-korespondencyjne zostały dodane w okresie 26.I - 16.V.1939r. mocą poprawki L.Dz.2700/org./mob.38. Biedka była przystosowana do ciągu motorowego.
- 9) Zarazem kierownik stołowni oficerskiej.
- 10) Oficer służb.
- 11) Podoficer rachunkowy potocznie nazywany był skarbnikiem.
- 12) Skrót w spisie specjalności: dakt. (od daktyrograf), w dawniejszym znaczeniu, z fr. la dactylographie: daktylografia, pisanie na maszynie. Specjalność ta była tak opisana, żeby nie pomylić z maszynistą pociągu.
- 13) Pewnym zaskoczeniem może być obecność szewca w personelu płatnika. Takie podporządkowanie zostało jednak wyjaśnione w referacie wprowadzającym do etatu. Po skasowaniu etatowych szewców - krawców w kompaniach strzeleckich, uznano, że naprawę butów można zorganizować w następujący sposób: ze składu liniowego kompanii strzeleckich wyznaczyć co najmniej po dwóch nieetatowych szewców do przyuczenia w rzemiośle i poza walką zorganizować warsztat szewski pod kierownictwem jednego szewca wykwalifikowanego. Szewc wykwalifikowany towarzyszył oficerowi płatniczemu. Oficer płatniczy był odpowiedzialny za zorganizowanie warsztatu.