ROZDZIAŁ E.
KOMPANIA.
1. Postanowienia ogólne.
§ 278. Charakterystyka kompanii.
Kompania jest podstawową jednostką wychowania i wyszkolenia piechoty.
Wspólnota warunków życia i pracy tworzy z niej zwartą całość, wychowaną w jednym duchu.
Kośćcem kompanii jest dzielna, obowiązkowa i zgrana kadra dowódców.
Kompania strzelecka składa się z:
- dowódcy kompanii,
- pocztu dowódcy kompanii i drużyny administracyjnej,
- trzech plutonów.
Kompania, jako całość winna posiadać znamię indywidualności swego dowódcy, który jest bezpośrednim twórcą, najwyższej wartości wojskowej - ducha piechoty. Dowódca kompanii musi dbać o utrzymanie ducha zaczepnego strzelców, dobry nastrój i ich fizyczne zalety.
a) Dowódca kompanii jest odpowiedzialny za wartość bojową i karność swego oddziału. Dowódca kompanii wychowuje każdego strzelca na pełnowartościowego żołnierza — obywatela, który w walce i służbie nie zawiedzie, nawet, gdy będzie pozostawiony samemu sobie.
b) Dowódca kompanii wydaje rozkazy zasadniczo ustnie. Pisemne rozkazy wysyła tylko wtedy, gdy ustne ich przekazanie jest niemożliwe, lub niewskazane. Ustne rozkazy muszą być przez odbiorców powtórzone. Ważniejsze zarządzenia, oraz czas ich wydania należy notować. c) Przy każdym działaniu dowódca kompanii zapewnić sobie musi:
- obserwację własnej kompanii,
- obserwację nieprzyjaciela i pola walki,
- łączność z dowódcą batalionu, broniami wspierającymi i sąsiadami,
- ubezpieczenie, w warunkach nasuwających możliwość zaskoczenia, szczególnie ze skrzydła,
- rozpoznanie dla zdobycia jak najwięcej danych o przeciwniku i terenie.
d) Dowódca kompanii musi zachować bezpośredni wpływ na działanie plutonów i broni przydzielonych, zespalając ich wysiłki do wspólnego celu we współpracy z broniami wspierającymi i sąsiadami.
e) W szczególności troszczyć się musi o:
- zachowanie kierunku działania i celowe wykorzystanie terenu,
- kierowanie ogniem broni przydzielonych, celowe wykorzystanie ognia broni wspierających,
- obronę przeciwlotniczą, przeciwgazową i przeciwpancerną.
f) Do obowiązków dowódcy kompanii należy również:
- organizowanie zaopatrzenia w amunicję i żywność,
- kierowanie taborem,
- organizowanie wynoszenia rannych, oraz utrzymanie broni, oporządzenia i wyposażenia w jak najlepszym stanie.
Sierżant-szef jest bezpośrednim pomocnikiem dowódcy kompanii w sprawach administracyjnych, gospodarczych i w służbie wewnętrznej. Jest on dowódcą pocztu dowódcy, oraz drużyny administracyjnej.
W czasie walki znajduje się przy kompanii. W szczególności jego obowiązkiem jest kierowanie zaopatrzeniem kompanii w amunicję stosownie do rozkazów dowódcy kompanii, oraz troska o broń.
Podoficer gospodarczy prowadzi służbę gospodarczą i administracyjną.
W czasie walki znajduje się zazwyczaj przy taborze bojowym. Ambicją podoficera gospodarczego winno być dostarczenie kompanii żywności gorącej i zawsze na czas.
Podoficer broni troszczy się o broń, amunicję i sprzęt gazowy kompanii, a w walce kieruje działaniem punktu amunicyjnego kompanii.
§ 284. Poczet dowódcy kompanii.
Poczet dowódcy kompanii służy do pomocy dowódcy kompanii przy zapewnieniu stałej obserwacji i łączności.
Przydzielonego patrolu telefonicznego używa dowódca kompanii w pierwszym rzędzie do połączeń z dowódcą batalionu. Patrolu sanitarnego używa się do pierwszej pomocy rannym i ewakuacji ich z pola walki.
2. Musztra zwarta.
a) Zasadniczym szykiem zbiórki kompanii jest rozwinięty (ryc. 24); w razie potrzeby można również zastosować jako szyk zbiórki kolumnę plutonową (ryc. 25), względnie kolumnę czwórkową (dwójkową).
b) Szykiem marszowym kompanii jest kolumna czwórkowa (ryc. 26). Wyjątkowo, w szczególnych warunkach, może kompania maszerować w kolumnie dwójkowej, którą się sprawia według zasad § 220.
c) Sposób wykonania zbiórki kompanii zależy od tego, czy zbiórka ma na celu organizowanie kompanii, czy zebranie kompanii już zorganizowanej.
d) Dla zorganizowania kompanii dowódca, organizujący ją, wydaje rozkaz: „Plutonami - zbiórka“. Plutony uszykowane według postanowień § 219 ustawiają się obok siebie w dwuszeregu, w kolejności swych numerów porządkowych. Poczet dowódcy na lewo od 3-go plutonu.
Na rozkaz „Plutonami - raport“ dowódcy plutonów (względnie zastępcy dowódców plutonów) oraz dowódca pocztu dowódcy kompanii[1] występują 3 kroki wprzód, robią zwrot w lewo, komenderują „Baczność“ i udają się do dowódcy tak, aby wszyscy stanęli przed nim w szeregu jednocześnie i w kolejności numerów swych plutonów; dowódca pocztu dowódcy, jako ostatni na lewem skrzydle; po czym wszyscy jednocześnie oddają honory.
Dowódca komenderuje całości „Na moją komendę - spocznij“ i odbiera raport od dowódców plutonów i dowódcy pocztu dowódcy, po czym nakazuje im powrót na miejsca.
Odpowiednio do stanu liczebnego kompanii zarządza dowódca potrzebne ewentualnie wyrównanie stanów w plutonach.
e) Zorganizowana kompania wykonywa zbiórkę na rozkaz „W rozwiniętym - zbiórka“. Na ten rozkaz dowódca pierwszej drużyny pierwszego plutonu staje pięć kroków za dowódcą kompanii, reszta plutonu ustawia się według niego w myśl postanowień § 217. Pozostałe plutony na lewo od pierwszego, w kolejności swych numerów porządkowych. Poczet dowódcy za lewem skrzydłem 3-go plutonu. Dowódcy na prawem skrzydle swych plutonów (ryc. 24).
Jeśli niema dowódców plutonów, miejsca ich zajmują zastępcy dowódców plutonów.
Z chwilą sformowania szyku, jeśli dowódca zamierza prowadzić ćwiczenia kompanią, udaje się na swe miejsce, 20 kroków przed środkiem kompanii.
f) Zbiórkę w kolumnie plutonowej wykonywa się na rozkaz „W kolumnie plutonowej - zbiórka“. Ustawienie kompanii, jak na ryc. 25, uskutecznia się na pierwszy pluton, którego pierwszy drużynowy, jako kierunkowy, staje o 5 kroków za dowódcą kompanii.
Odległość między plutonami 10 kroków, licząc od linii obcasów pierwszego szeregu poprzedniego plutonu do linii obcasów pierwszego szeregu następnego plutonu. Poczet dowódcy za lewem skrzydłem 3-go plutonu w odległości 2-ch kroków.
a) Przejście z szyku rozwiniętego w kolumnę czwórkową następuje na komendę „W czwórki w prawo - zwrot“, a powrót z kolumny czwórkowej do rozwiniętego na komendę „W dwuszereg w lewo - front“.
Przy sprawianiu dwuszeregu z czwórek i odwrotnie dowódcy plutonów udają się na swe regulaminowe miejsca bezpośrednio po sprawieniu nowego szyku, przechodząc przed czołem pierwszej czwórki swego plutonu, względnie obok prawoskrzydłowej roty swego plutonu. W marszu w kolumnie czwórkowej między tyłem poprzedniego plutonu, a czołem następnego ma być zachowana odległość 2-ch kroków.
b) Przejście z szyku rozwiniętego w kolumnę plutonową następuje na rozkaz „Kolumna plutonowa na pierwszy (drugi, trzeci) - pluton“ Dowódcy plutonów wydają komendy do sprawienia czwórek i prowadzą swe plutony najkrótszą drogą na ich miejsca, po czym nakazują przybranie frontu i postawy według plutonu, na który nakazano sprawienie szyku.
c) Szyk rozwinięty z kolumny plutonowej sprawia się na rozkaz „Rozwinięty wprzód na lewo (wprzód na prawo)“. Dowódcy plutonów wydają komendy do sprawienia czwórek i prowadzą swe plutony na ich miejsce, po czym nakazują przybranie frontu i postawy według plutonu czołowego (który stał w miejscu).
Kolumnę plutonową z rozwiniętego, oraz rozwinięty z kolumny plutonowej sprawia się zasadniczo na pierwszy (prawoskrzydłowy, czołowy) pluton.
d) Z kolumny czwórkowej w marszu sprawia się kolumnę plutonową w bok, zasadniczo w lewo, na rozkaz „Kolumna plutonowa - w lewo“. Dowódca plutonu czołowego wydaje niezwłocznie komendę „W dwuszereg w lewo - front“, którą powtarzają następnie dowódcy plutonów, gdy czoło ich plutonu dojdzie na wysokość prawego skrzydła poprzedniego plutonu. Zatrzymanie następuje na komendę dowódcy kompanii „(Pierwszy) pluton - stój“, którą powtarzają następni dowódcy plutonów po dojściu na przepisaną odległość od poprzedniego.
e) Do sprawienia kolumny czwórkowej z kolumny plutonowej, wydaje dowódca kompanii komendę „W czwórki w prawo - zwrot“, a następnie rozkaz „Kolumna czwórkowa na pierwszy (drugi, trzeci) - pluton“. Na ten rozkaz dowódcy plutonów prowadzą swe plutony najkrótszą drogą na przepisane miejsce. Sprawienie tego szyku można też uskutecznić z jednoczesnym ruszeniem kompanii z miejsca; w tym wypadku dowódca kompanii, po wydaniu rozkazu sprawienia szyku, podaje komendę „Kompania - marsz“, na którą pierwszy (czołowy) pluton rusza z miejsca.
f) Po sprawieniu szyku - jeśli pluton, na który sprawiano szyk, nie stał w postawie swobodnej, to komendy „Do nogi - broń“, „Spocznij“ podaje dowódca kompanii, w przeciwnym wypadku komendy te podają dowódcy plutonów po przyprowadzeniu swych plutonów na regulaminowe miejsca.
Przy zmianach szyków dowódca pocztu dowódcy prowadzi poczet na przepisane miejsce po najkrótszej drodze.
Biedki dla lekkich karabinów maszynowych stają w rozwiniętym i kolumnie plutonowej o 3 kroki za środkiem swych plutonów, na prawo od zastępcy dowódcy plutonu, w odstępie jednego kroku, a w kolumnie czwórkowej 3 kroki za ostatnią czwórką kompanii i w odległości 3-ch kroków między sobą. Jeżeli dowódca kompanii nie występuje konno, to konia jego trzyma ordynans: w rozwiniętym o 3 kroki za prawem skrzydłem pierwszego plutonu, w kolumnie plutonowej o 3 kroki za prawem skrzydłem ostatniego plutonu, w kolumnie czwórkowej o 3 kroki za ostatnią czwórką kompanii (z lewej strony pierwszej biedki lekkiego karabinu maszynowego).
We wszystkich szykach kompanii kierunkowym jest dowódca pierwszej drużyny pierwszego plutonu (prawoskrzydłowego, czołowego). Plutonem kierunkowym kompanii jest pierwszy pluton (prawoskrzydłowy, czołowy), według niego ustawiają się, względnie maszerują pozostałe plutony kompanii.
§ 288. Miejsce dowódcy kompanii.
W kompanii występującej samodzielnie, względnie w związku batalionowym, przed odebraniem raportu i objęciem komendy przez dowódcę batalionu, dowódca kompanii stoi: w szyku rozwiniętym i w kolumnie plutonowej o 5 kroków przed prawem skrzydłem kompanii, w tym samym froncie, co kompania. W kolumnie czwórkowej stoi (maszeruje) dowódca kompanii zawsze o 5 kroków przed drużynowym pierwszej drużyny plutonu czołowego.
Przy prowadzeniu ćwiczeń całą kompan ją, występującą samodzielnie, dowódca stoi o 20 kroków przed środkiem kompanii.
W związku batalionowym, po objęciu komendy przez dowódcę batalionu, dowódca kompanii stoi w rozwiniętym i kolumnie plutonowej - na prawem skrzydle swego pierwszego plutonu (prawoskrzydłowego, czołowego).
W wypadku, gdy dowódca batalionu dowodzi rozkazami, dowódca kompanii, do wydania komendy w dwuszeregu, występuje 5 kroków wprzód z jednoczesnym zwrotem w lewo, w kolumnie czwórkowej w miejscu przed wydaniem komendy wykonywa w tył zwrot, w marszu zwraca głowę w lewo.
Po wydaniu komendy dowódca kompanii wraca na swe miejsce w szyku i przyjmuje postawę, jak kompania, stosując się odnośnie oddawania honorów do postanowień § 52.
Kompania honorowa występuje w składzie 3-ch plutonów z pocztem chorągwianym i orkiestrą bez pocztu dowódcy. Uzbrojenie jednolite w karabiny (karabinki). Plutony w składzie 3-ch, ewentualnie 2-ch drużyn o pełnych czwórkach.
Poczet chorągwiany składa się z oficera najniższego stopniem, z chorążego, ewentualnie starszego sierżanta, niosącego chorągiew, oraz z 2-ch podoficerów chorągwianych w stopniu sierżanta.
Kompania chorągwiana ustawia się zasadniczo w rozwiniętym. Poczet chorągwiany na prawo od dowódcy pierwszego plutonu ustawiony, jak na ryc. 27. Dowódca kompanii, pieszo, ewentualnie konno, na prawo od chorążego. Orkiestra w odstępie 5-ciu kroków od dowódcy kompanii na wysokości drugiego szeregu kompanii.
W marszu poczet chorągwiany tworzy pierwszą czwórkę (ryc. 28). Dowódca kompanii o 5 kroków przed chorągwią. Orkiestra 10 kroków przed dowódcą kompanii.
Kompania honorowa oddaje honory jak każdy oddział zwarty (§ 128). Defiladę wykonywa według postanowień części X, Regulaminu służby wewnętrznej.
§ 290. Przyprowadzenie i odprowadzenie chorągwi.
Celem przyprowadzenia chorągwi wysyła się kompanię chorągwianą z orkiestrą. Jest to kompania strzelecka, która zachowuje się według przepisów dla kompanii honorowej.
Poczet chorągwiany udaje się osobno do pomieszczenia chorągwi i oczekuje tam przybycia kompanii chorągwianej.
Przybywszy przed budynek, w którym się znajduje chorągiew, kompania chorągwiana ustawia się frontem do niego w rozwiniętym, prawem skrzydłem naprzeciw wejścia do budynku.
Gdy poczet chorągwiany wychodzi z chorągwią, dowódca kompanii komenderuje „Prezentuj - broń“ - „Na prawo - patrz“, orkiestra gra hymn narodowy. Poczet chorągwiany wstępuje na swoje miejsce, po czym dowódca kompanii komenderuje „Baczność“ - „Na ramię - broń“ a następnie odmarsz. Orkiestra gra przepisany marsz.
Przy odprowadzaniu chorągwi, skoro kompania zbliża się do miejsca pomieszczenia chorągwi, orkiestra gra przepisany marsz.
Kompania ustawia się przed budynkiem w rozwiniętym, prawem skrzydłem naprzeciw wejścia. Dowódca kompanii komenderuje „Prezentuj - broń“ - „Na prawo - patrz“, orkiestra gra hymn narodowy, poczet chorągwiany udaje się do budynku i składa chorągiew; po powrocie wstępuje na swoje miejsce, po czym kompania odmaszerowuje.
Gdy oddziały są ustawione podczas parady w bezpośrednim sąsiedztwie pomieszczenia chorągwi, nie wysyła się kompanii chorągwianej. Poczet chorągwiany udaje się w nakazanym czasie sam do budynku, gdzie się mieści chorągiew. W chwili, gdy poczet chorągwiany wychodzi z chorągwią, oddziały oddają honory na komendę „Prezentuj - broń“ - „Na prawo (lewo) - patrz“, orkiestra gra hymn narodowy, po czym poczet chorągwiany wstępuje na przepisane miejsce.
W polu przyprowadza i odprowadza chorągiew w sposób uproszczony zazwyczaj sam poczet chorągwiany, bez orkiestry.
Wszelkie ćwiczenia zwarte, względnie poruszenia, lub wystąpienia kompanii, nie objęte postanowieniami niniejszego rozdziału, wykonywa się według zasad podanych w poprzednich rozdziałach.
3. Szyki luźne.
Kompania ćwiczy się w opanowaniu różnych form szyków luźnych według zasad, podanych dla plutonu w podrozdziale 3, rozdziału D, zwracając szczególnie uwagę na szybkość rozwijania, oraz dostosowanie ugrupowania i jego zmian do terenu.
Kompania rozwija się wszerz i w głąb plutonami, które z kolei, w miarę potrzeby, rozwijają się, względnie rozsypują w myśl zasad, podanych w podrozdziale 3 rozdziału D.
W rozkazie do rozwinięcia dowódca kompanii wyznacza kierunek i pluton kierunkowy, oraz określa ugrupowanie kompanii. W razie potrzeby wskazuje miejsce dla pocztu, broni przydzielonych, oraz wozów i biedek.
Niezbędną część pocztu dowódca kompanii ma zawsze przy sobie.
Dowódcy plutonów na rozkaz do rozwinięcia prowadzą swe plutony na miejsca wyznaczone w ugrupowaniu kompanii i regulują dalszy ruch swych plutonów, stosownie do wskazówek dowódcy kompanii, względnie w braku ich, samodzielnie. W toku posuwania stosują się do plutonu kierunkowego.
Poczet musi się tak zachować, by się nie wyróżniał od reszty kompanii.
4. Walka.
A. Natarcie.
Ruch w ogniu dalekim.
Dopóki kompania posuwa się w szyku marszowym batalionu, rola dowódcy kompanii ogranicza się do przewidywania zarządzeń na wypadek napadu lotniczego, lub dalekiego ognia artylerii. W terenie pokrytym dowódca kompanii dbać musi o bezpośrednie ubezpieczenie boków (§ 176, Cz. 1).
a) Z chwilą rozwinięcia batalionu, dowódca kompanii, otrzymując zadanie (kierunek marszu), zapewnić musi ubezpieczenie i rozpoznanie w ramach rozkazu dowódcy batalionu oraz łączność ze swym przełożonym. Dalszy ruch kompanii reguluje stosownie do terenu i stopnia zagrożenia przez nieprzyjaciela, by jak najmniej narazić swój oddział na straty, a z chwilą spotkania z przeciwnikiem być gotowym do natychmiastowego wszczęcia walki.
Ubezpieczenie i rozpoznanie wysyła w myśl zasad § 208, Cz. I. W dzień konieczne jest wysłanie co najmniej jednej drużyny wprzód i jednej na otwarte skrzydło. W nocy według zasad § 304. Łączność z dowódcą batalionu musi utrzymać; prócz tego wysyła łącznika do dowódcy batalionu.
Służbę obserwacyjno-alarmową (przeciwlotniczą, przeciwgazową i przeciwpancerną) pełni obserwator dowódcy kompanii. Do zwalczania samolotów musi być gotów jeden ręczny karabin maszynowy.
Dowódca kompanii z częścią pocztu wysuwa się naprzód, by z dogodnych punktów jak najszybciej orientować się w terenie i powziąć na czas decyzję co do sposobu wykonania dalszego ruchu.
Gdy kompania oddala się od taborów, należy wydać zarządzenia dla wozu amunicyjnego, biedek i kuchni polowej.
b) Dopóki to jest możliwe, kompania zachowuje szyk marszowy; pod groźbą ognia przeciwnika należy przyjąć szyk luźny (§ 292). Ugrupowanie w szyku luźnym dowódca kompanii reguluje odpowiednio do zadania, położenia bojowego, terenu i położenia w stosunku do oddziałów własnych. W toku posuwania się szyk kompanii zmienia się zależnie od terenu i położenia.
Poza tym stosuje się zasady podane w § 207, Cz. I.
Natarcie do chwili szturmu.
Kompania rozsypuje się do natarcia z szyku luźnego, lub z kolumny, względnie rusza do natarcia z podstawy wyjściowej.
Dla powzięcia celowej decyzji dowódca kompanii powinien w czasie rozwijania się, albo na podstawie wyjściowej, zorientować się w terenie natarcia i choć ogólnikowo rozpatrzeć rozmieszczenie nieprzyjaciela. Część wiadomości o przeciwniku może otrzymać od dowódcy batalionu; część zaś musi sam sobie zdobyć przy pomocy obserwacji i rozpoznania bojowego.
Wszczęcie walki następuje na podstawie rozkazu dowódcy kompanii, który musi być prosty i tym krótszy, im mniej czasu.
Najprostszy rozkaz polega na wskazaniu w terenie kierunku (przedmiotu) natarcia kompanii, zarządzeniu ugrupowania kompanii i podaniu zadania dla broni przydzielonych.
Gdy jest czas, należy:
- jak najzwięźlej zorientować dowódców podwładnych w zadaniu kompanii i w położeniu,
- wskazać w terenie kierunki natarcia plutonom,
- zorientować dowódców podwładnych w działaniu sąsiadów i broni wspierających,
- ustalić sposób utrzymania łączności, miejsce pobytu dowódcy,
- uregulować uzupełnianie amunicji.
W natarciu z podstawy wyjściowej trzeba podać czas i sygnał (znak) do wyruszenia z podstawy.
§ 296. Ugrupowanie (§ 200, Cz. I).
Ilość plutonów wysuniętych do pierwszej linii ogniowej kompanii zależy od charakteru walki, szerokości frontu i położenia.
W walce straży przedniej dowódca kompanii rozwija od razu wszystkie swoje siły; poza tym zawsze pozostawia sobie odwód, zwłaszcza gdy działa w większym odosobnieniu, lub na skrzydle (§ 214, Cz. I.).
Ciężkie bronie przydzielone ruszają razem z natarciem kompanii.
Wsparcie ogniowe wzmacnia się przez użycie granatników plutonu odwodowego.
§ 297. Miejsce pobytu dowódcy, łączność, obserwacja.
a) Dowódca kompanii znajduje się tam, skąd może najlepiej widzieć teren natarcia i osobiście kierować walką przy dobrej łączności z broniami wspierającymi.
b) Łączność z dowódcą batalionu utrzymuje się przy pomocy telefonu, sygnalistów i gońców.
Łączność z artylerią - przez obserwatora wysuniętego, lub dowódcę batalionu.
c) Stalą obserwację organizuje się przez wystawienie posterunku obserwacyjnego w pobliżu miejsca pobytu dowódcy, podanie zadania obserwatorowi i zapewnienie z nim szybkiej łączności.
Uzupełnianie amunicji organizuje się w myśl zasad § 344, Cz. I.
§ 299. Przygotowanie przejść przez druty.
Przygotowanie przejść przez druty odbywa się stosownie do rozkazów przełożonych w myśl zasad § 204, Cz. I. Dowódca kompanii musi przebywanie przeszkód odpowiednio zorganizować i wyposażyć czołowe plutony w środki do poszerzania wyrw.
Wszczęcie walki z kolumny musi być przeprowadzone szybko i zdecydowanie. Opór nieprzyjaciela należy łamać niezwłocznie. Wymaga to od dowódcy natychmiastowej, śmiałej i prostej decyzji, opartej często jedynie na zadaniu i ocenie terenu z rzutu oka.
Rozwinięcie (rozsypanie) kompanii musi nastąpić szybko na podstawie krótkiego rozkazu (znaku). Szczególnie ważne jest szybkie wsparcie działania ogniem broni przydzielonych.
Biedki i wóz amunicyjny pod rozkazami podoficera broni ciągną za kompanią w teren.
§ 301. Natarcie z podstawy wyjściowej.
Zajęcie podstawy wyjściowej przeprowadza się skrycie i szybko, by się nie zdradzić przed nieprzyjacielem. Dowódca kompanii rozmieszcza swój oddział na wprost przedmiotu natarcia. Należy sobie zapewnić obserwację przedpola i ubezpieczenie, oraz utrzymanie podstawy wyjściowej na wypadek natarcia nieprzyjaciela.
Ruszenie z podstawy wyjściowej następuje na znak (sygnał) ustalony i szybko, by zaskoczyć nieprzyjaciela i oddalić się jak najbardziej od podstawy, zanim nieprzyjaciel się zorientuje.
§ 302. Postępowanie w toku natarcia.
a) Samo natarcie bez względu na to, czy kompania rozwija się z szyku luźnego, czy z kolumny, czy też rusza z podstawy wyjściowej, prowadzi się w zasadzie jednakowo.
Dowódca kompanii prowadzi osobiście walkę jednocząc wysiłki plutonów i broni przydzielonych, wpływając bezpośrednio na działanie broni wspierających i kierując ruchem odwodu.
Musi on dążyć każdorazowo do wyczuwania i oceny oporu i nadawania natarciu odpowiedniej siły i tempa.
b) Na ujawniające się w toku walki opory i ciężkie karabiny maszynowe, strzelające ogniem bocznym, które najbardziej przeszkadzają ruchowi, kieruje ogień ciężkich broni i granatników odwodowych; w razie potrzeby wskazuje je artylerii. W meldunku do dowódcy batalionu określa cele dla artylerii bezpośrednio przez wysuniętego obserwatora, lub przy pomocy znaków umówionych, np. granatów dymnych z granatników odwodowych.
c) Niezależnie od tego, czy kompania naciera równomiernie na całym froncie, czy też z góry skupia większy wysiłek w jednym kierunku, dowódca kompanii pilnie obserwuje, by dostosować swoje działanie do zmieniającego się w toku walki położenia i jak najwcześniej wykryć słabe miejsca w ugrupowaniu przeciwnika. Na te miejsca kieruje cały wysiłek ogniowy i przesuwa w tym kierunku odwód. Miejsce to wskazuje również dowódcy batalionu, ciężkim broniom i artylerii, by uzyskać jak najsilniejsze obezwładnienie przeciwnika, celem przygotowania wyłomu. Sam dowódca kompanii znaleźć się powinien w głównym ognisku walki.
d) Najczęściej w tym okresie część ciężkiej broni przechodzi pod rozkazy dowódcy kompanii; w trudnych warunkach łączności dowódca kompanii z własnej inicjatywy podporządkowuje sobie najbliższą jednostkę ciężkich karabinów maszynowych dla wsparcia dalszych wysiłków kompanii, zwłaszcza po wdarciu się na stanowiska nieprzyjaciela.
e) Działanie gazem i napad lotników nieprzyjaciela nie może odwieść kompanii od wykonania jej zadania.
f) W toku walki dowódca kompanii stale orientuje się w zapasach amunicji, w szczególności dla ręcznych karabinów maszynowych i granatników, przesuwając punkt amunicyjny kompanii za walczącymi plutonami, troszcząc się o odnawianie w nim zapasów z wozów amunicyjnych batalionu.
Wyruszenie do natarcia w łączności z czołgami regulują rozkazy przełożonych. Współdziałanie w toku natarcia odbywa się w myśl zasad § 112, Cz. I. na podstawie bezpośredniego porozumienia dowódcy kompanii z dowódcą jednostki czołgów.
Natarcie w nocy należy starannie przygotować. Dowódca kompanii troszczy się w szczególności o zapewnienie utrzymania kierunku i łączności, oraz zachowanie ciszy. Wykonanie natarcia odbywa się w myśl zasad § 282, Cz. I. i stosownie do rozkazów dowódcy batalionu.
Szturm.
§ 305. Przygotowanie i wykonanie szturmu.
Szturm przeprowadza się wszędzie tam, gdzie są dogodne warunki. Często w obrębie kompanii zajdą wypadki niejednolitego i niejednoczesnego ruszenia do szturmu.
Dowódca kompanii powinien znaleźć się w pobliżu miejsca, najbardziej dojrzałego do szturmu z odwodem pod ręką, w gotowości do poparcia inicjatywy podwładnych, lub poderwania oddziału do szturmu rozkazem, lub własnym przykładem.
Dowódca kompanii troszczyć się musi o zgranie ruszenia do szturmu z przesunięciem ognia ciężkich broni, granatników i artylerii (umówiony sygnał).
Szturm wykonywa się w myśl zasad § 219, Cz. I. Dowódca kompanii wprowadza swój odwód dla poparcia szturmu, lub rozszerzenia miejsca włamania.
Szturm jednolity przeprowadza się w myśl zasad § 221, Cz. I.
Szturm w nocy odbywa się w myśl zasad § 282, Cz. I
§ 308. Zachowanie się po szturmie (§ 222, Cz. I).
a) Po udanym szturmie kompania naciera dalej ; obowiązkiem dowódcy kompanii jest szybkie podciągnięcie ciężkich karabinów maszynowych przydzielonych do wsparcia dalszego natarcia, lub wzmocnienia ogni obronnych na wypadek przeciwuderzeń nieprzyjaciela. Należy przy tym szybko uporządkować kompanię i odtworzyć sobie odwód.
Dowódca kompanii organizuje sobie szybko dowodzenie, ustalając obserwację i łączność z dowódcą batalionu; powinien orientować się w położeniu na skrzydłach, oraz wdrożyć podciągnięcie i ewentualnie uzupełnienie amunicji.
b) Gdy szturm się nie uda kompania stawia opór na miejscu nie dając sobie wydrzeć zdobytego terenu. Dowódca kompanii wspiera wysiłki podwładnych ogniem i przy pomocy odwodu.
Walka wewnątrz ugrupowania nieprzyjaciela.
§ 309. Prowadzenie walki (5 223, Cz. I).
Przebijanie się przez ugrupowanie nieprzyjaciela wymaga od dowódcy kompanii jednoczenia wysiłków plutonów i wspierania ich ogniem broni rozporządzalnych i przydzielonych oraz przy pomocy odwodu. Jego obowiązkiem jest wspierać jednostki, wysunięte wprzód i zapewnić im osłonę boków.
Opory, pozostałe z boku jednostki, wysuniętej wprzód, a zatrzymujące dalsze części kompanii zwalcza ogniem ciężkich broni i granatników, oraz przy pomocy odwodu, skierowanego na ich bok.
Pomieszane związki przy wprowadzeniu odwodu, dzieli szybko na nowo, zapewniając im dowódców dla stworzenia jasnych warunków rozkazodawstwa; odwód odtwarza sobie z części kompanii, pozostałej w tyle.
Dowódca kompanii troszczyć się musi szczególnie o utrzymanie łączności z dowódcą batalionu, ciężkimi broniami wspierającymi i artylerią.
W razie przeciwuderzenia kompania stawia opór na miejscu. Dowódca kompanii wspiera wysiłki plutonów ogniem i przy pomocy odwodu. W wypadku natarcia czołgów kompania działa w myśl zasad § 120, Cz. I.
§ 310. Zachowanie się przy zatrzymaniu natarcia.
Przy każdym zatrzymaniu natarcia, czy to na rozkaz, po osiągnięciu wyznaczonego przedmiotu, czy wymuszonym przez nieprzyjaciela, kompania działa czasowo obronnie, gotowa każdej chwili do wznowienia natarcia.
Dowódca kompanii postępuje w myśl zasad § 256.
Pościg na polu bitwy.
§ 311. Wszczęcie pościgu (§ 227, Cz. I).
Gdy dowódca kompanii dostrzeże, że opór nieprzyjaciela słabnie, lub zaczyna się odwrót, winien natychmiast wszcząć pościg z własnej inicjatywy. W tym wypadku część broni maszynowych, wspierających kompanię dołącza do niej. Gdy niema rozkazu, dowódca kompanii może je sobie (lub ich część) podporządkować z własnej inicjatywy.
W czasie pościgu należy wydobyć z kompanii, często już zmęczonej przez walkę, jak najwięcej wytrwałości, w śmiałym aż do zuchwalstwa, nacisku na nieprzyjaciela. Osłabienie parcia wprzód może własne oddziały pozbawić owoców ciężkiej poprzedniej walki. Celem pościgu pierwszych rzutów piechoty jest zwykle artyleria nieprzyjaciela.
Pomimo gwałtowności pościgu, obowiązkiem dowódcy kompanii jest utrzymanie swego oddziału stale w ręku, by zapobiec bezplanowej pogoni i rozproszenia.
Łączność z dowódcą batalionu należy utrzymać.
Kompania odwodowa.
§ 312. Wykonanie ruchu, działanie.
Kompania odwodowa posuwa się za kompaniami walczącymi w myśl rozkazów dowódcy batalionu, zawsze gotowa do działania na korzyść walczących, lub osłony ich boków. (§ 214, Cz. I.).
Ugrupowanie musi być dostosowane do terenu, by uniknąć strat. W posuwaniu należy wykorzystać teren. W terenie otwartym dowódca kompanii powinien utrzymać część ręcznych karabinów maszynowych w gotowości do zwalczania lotników nieprzyjaciela.
W posuwaniu się kompanii odwodowej nie należy dążyć do sztywnego zachowania nakazanej odległości, lecz dostosować jej poruszenia do terenu i położenia.
Dowódca kompanii winien być w stałej łączności z dowódcą batalionu i kompaniami walczącymi, oraz orientować się w przebiegu walki.
Gdy odwód jest wysunięty w kierunku skrzydła, dowódca kompanii winien rozpoznawać kierunek odsłonięty przy pomocy patroli.
Dowódca kompanii odwodowej winien być gotów do wsparcia oddziałów czołowych przy pomocy ognia własnych granatników, skupiając je w tym celu i wysuwając wprzód.
Dowódca kompanii odwodowej organizuje zbieranie i przesyłanie w tył jeńców, stosownie do otrzymanych wskazówek.
Kompania odwodowa wkracza do działania w zasadzie na rozkaz dowódcy batalionu. Nagląca konieczność może zmusić dowódcę kompanii do działania z własnej inicjatywy. O zamierzonym wkroczeniu kompanii odwodowej do walki należy dowódcy batalionu zameldować.
B. Obrona.
W obronie dowódca kompanii jest odpowiedzialny za utrzymanie terenu w odcinku wyznaczonym.
Przygotowanie obrony.
§ 314. Ogólnie (§ 239 - 254, Cz. I).
Przygotowanie obrony odbywa się na podstawie rozkazu dowódcy batalionu (§ 240, Cz. I.) i rozpoznaniu terenu w kolejności ustalonej w § 253, Cz. I.
§ 315. Organizacja ognia i rozmieszczenie komp.
a) Dowódca kompanii organizuje ogień w ramach sieci ognia ciężkich karabinów maszynowych ustalonej przez dowódcę batalionu, lub w całości łącznie z ogniem ciężkiej broni maszynowej, przeznaczonej do działania w obrębie jego odcinka na podstawie otrzymanego zadania (§ 242, Cz. I.).
Ustalając zadania ogniowe dla plutonów dowódca kompanii wyznacza im odcinki do obrony, przebieg przedniego skraju pozycji, oraz daje szczegółowe rozkazy, dotyczące ognia na dalsze przedpole i w zaporze głównej na bezpośrednim przedpolu pozycji. Gdy nieprzyjaciel zagraża bezpośrednio, należy przede wszystkim określić podwładnym (dowódcom plutonów i jednostek ciężkich karabinów maszynowych; zadania i odcinki, które muszą być natychmiast obsadzone. Zarządzenia uzupełnia się stopniowo.
b) Ognie na dalsze przedpole przygotowuje się w myśl zasad § 241-a, Cz. I.).
W zaporze głównej (§ 241-b cz. I.) należy w pierwszym rzędzie uzupełnić słabe miejsca zapory ciężkich karabinów maszynowych, osłonić ciężką broń maszynową działającą w obrębie odcinka kompanii i ustalić współdziałanie z sąsiadami (pamiętać o związaniu ogni na stykach).
Współdziałanie z jednostkami ciężkich karabinów maszynowych, działającymi ogniem flankowym w obrębie odcinka kompanii ustala się w porozumieniu z dowódcami tych jednostek. Współdziałanie z sąsiadami na podstawie rozkazu dowódcy batalionu i z własnej inicjatywy w uzgodnieniu z dowódcami odcinków sąsiednich. Najlepiej zabezpieczyć granice odcinków za pomocą wzajemnego flankowania przedpola.
Na miejsca słabe w zaporze (martwe pola), które ogniem płaskim ostrzelane być nie mogą, kieruje się skupienia granatników. Miejsca te należy wskazać w meldunku dowódcy batalionu, by uzyskać odpowiednie wsparcie broni towarzyszącej i artylerii.
Ognie muszą być tak przygotowane i uzgodnione, by dowódca kompanii, mógł w każdej chwili jednym sygnałem wywołać ogień wszystkich broni, działających w zaporze głównej na przedpole jego odcinka. Dla zapewnienia skuteczności ognia należy ustalić (odmierzyć) odległości do wyraźnych punktów na przedpolu i podać je wszystkim do wiadomości.
Na wypadek działania w ciemności należy przygotować broń do nocnego strzelania na bezpośrednie przedpole.
c) Kompania powinna być rozmieszczona w obrębie odcinka w myśl zasad § 248, Cz. I. Odwód należy tak nastawić, by mógł:
- przeciwuderzać w każdym kierunku, a przede wszystkim w kierunku, w którym wdarcie się przeciwnika wydaje się najbardziej prawdopodobne,
- w razie potrzeby stawić opór na miejscu w najważniejszym punkcie dla obrony odcinka.
Ręczne karabiny maszynowe plutonu odwodowego, rozmieszczone na stanowiskach ogniowych, jako załoga bezpieczeństwa, mają wesprzeć, bądź przeciwuderzenia, bądź stawianie oporu na miejscu przez pluton.
Należy dążyć, by ręczne karabiny maszynowe z tych stanowisk działały na korzyść zapory głównej.
Granatniki plutonu odwodowego muszą zawsze działać na korzyść zapory głównej. Główną część odwodu umieszcza się w ukryciu w pogotowiu do przeciwuderzeń, lub zajęcia przygotowanych stanowisk.
Gdy w ramach kompanii zajdzie potrzeba stworzenia rygla, wykorzystuje się w tym celu głównie ogień ręcznych karabinów plutonu odwodowego.
§ 316. Dowódca, obserwacja, łączność.
a) Miejsce pobytu dowódcy kompanii należy tak wybrać, by mu zapewniało osobisty wgląd na całą kompanię, lub na najważniejszą jej część, dogodne kierowanie walką i łączność z podwładnymi, bronią wspierającą i dowódcą batalionu.
b) Obserwatora umieszcza się na stanowisku w pobliżu dowódcy kompanii. Zadanie obserwatora określa § 102. Przy zmianie obserwatorzy przekazują sobie dziennik obserwacji i ważniejsze spostrzeżenia poczynione w czasie służby.
c) Łączność organizuje troskliwie dowódca kompanii przy użyciu wszystkich środków rozporządzalnych. Łączność z dowódcą batalionu utrzymuje się przy pomocy telefonu, sygnalizacji i przez gońców. W szczególności szybką łączność należy zapewnić z ubezpieczeniami i posterunkami obserwacyjno-alarmowymi, oraz z broniami wspierającemu.
§ 317. Umacnianie, maskowanie.
Dowódca kompanii zarządza kolejność wykonania prac na odcinku, dotyczących umocnień, oczyszczenia przedpola, ustalenia odległości, maskowania i przeszkód w myśl rozkazów dowódcy batalionu. Jego obowiązkiem jest podzielić pracę wewnątrz kompanii i dopilnować szybkiego i sprawnego wykonania.
Umocnienia i maskowanie przeprowadza się w myśl zasad § 251, Cz. I. Urządzenia czynne nie powinny wyróżniać się od pozornych, by zwiększyć zaskoczenie i jak najbardziej rozproszyć ogień przeciwnika.
Gdy umocnienia części terenu tworzą punkt oporu, należy je tak rozbudować, by dały możność wytrwania załodze, nawet wtedy, gdy zostanie otoczona.
Maskowanie prac prowadzi się od samego początku.
Utrzymanie gotowości wymaga szczególnych zarządzeń dowódcy kompanii w myśl zasad § 254, Cz. I.
a) Rozpoznanie i ubezpieczenie tworzą czaty bojowe (§ 235, Cz. I.).
Służbę obserwacyjno-alarmową pełni obserwator dowódcy kompanii w łączności z obserwatorami dowódców plutonów.
Na odcinku kompanii pełni stale służbę oficer służbowy, którego dowódca kompanii upoważnia do wywołania ognia, zapory ogniowej, na wypadek niespodziewanego natarcia, szczególnie w nocy.
b) Dowódca kompanii starannie przygotowuje alarm (ogólny, lotniczy, gazowy), by uniknąć nieporozumień. Dla sygnalizowania gazu, broni pancernej przeciwnika należy wyposażyć posterunki w szybkie środki alarmowania.
W razie możliwości napadu gazowego zarządza się pogotowie gazowe.
Na noc należy przygotować broń maszynową do nocnego strzelania na bezpośrednie przedpole, przygotować łączność, omówić sygnały, zorganizować ubezpieczenie i pogotowie. Wszystko to przygotowuje się za dnia. Jeżeli było to niemożliwe, wziąć zasadnicze kierunki pod ogień na wprost broni maszynowej i środków przydzielonych.
Strzec się zaskoczenia, od którego najlepiej zabezpiecza czynne i ruchliwe rozpoznanie, prowadzone w ramach rozkazów dowódcy batalionu, lub z własnej inicjatywy dowódcy kompanii. Przed świtem służba ubezpieczeń i pogotowia musi być szczególnie czujna. Unikać niepotrzebnych alarmów i w miarę możności zapewnić strzelcom spokój, oraz wypoczynek. Pamiętać o zamknięciu luk między gniazdami.
W wypadku szczególnego zagrożenia może być wskazane, zwłaszcza przed świtem, zajęcie stanowisk gniazd czołowych przez ich obsady. Sam dowódca kompanii musi być wtedy bardziej czujny, zwłaszcza, gdy oddział jest zmęczony.
W razie potrzeby odwód podciąga się bliżej.
W czasie mgły, na wypadek niemożności rozpoznania sygnałów świetlnych trzeba przygotować sygnały dźwiękowe i ewentualnie sztafety.
Prowadzenie walki (§ 255—258, Cz. I.).
§ 319. Otwarcie i prowadzenie ognia.
Ogień otwiera się i prowadzi w myśl zasad § 256, Cz. I. Prowadzenie ognia na dalsze odległości dowódca kompanii powinien uregulować, zachowując sobie wpływ na oznaczenie chwili otwarcia ognia zależnie od warunków obserwacji i dowodzenia.
W warunkach dogodnej obserwacji przy natarciu mniejszych oddziałów dowódca kompanii, winien dążyć do zaskoczenia nieprzyjaciela w myśl zasad § 256-f, Cz. 1.
W razie zaskoczenia, lub natarcia w złych warunkach obserwacji, oraz gdy nieprzyjaciel rusza do natarcia z bliskiej podstawy wyjściowej otwarcie ognia następuje na sygnał ognia zaporowego, dany przez dowódcę kompanii, lub oficera służbowego.
W toku walki na przedpolu dowódca kompanii na podstawie własnej obserwacji wywiera wpływ na prowadzenie ognia przede wszystkim ciężkich karabinów maszynowych i granatników odwodowych, dla skutecznego zwalczania ważniejszych celów. W szczególności zwraca uwagę i ogień na wkraczające do walki środki ogniowe przeciwnika i odwody, by złamać jego wysiłki celem zbliżenia się do własnych stanowisk i nie dać sobie wydrzeć przewagi moralnej.
W miejscach szczególnie zagrożonych wspiera wysiłki podwładnych; na te miejsca zwraca uwagę broni wspierających i dowódcy batalionu, oraz tak nastawia swój odwód, by był gotów do wzięcia udziału w walce tym, gdzie zajdzie tego potrzeba.
Sam dowódca kompanii winien znaleźć się w głównym ognisku walki, by przez osobiste oddziaływanie i przykład podnieść ducha wytrwania i wpłynąć decydująco na bieg działania.
Przy odpieraniu szturmu dowódca kompanii wspiera wysiłki podwładnych wszystkim co ma pod ręką, by nie dopuścić do wtargnięcia nieprzyjaciela do własnych stanowisk. Gdy pomimo to przeciwnikowi uda się wedrzeć gdziekolwiek na odcinku, obowiązkiem dowódcy kompanii jest wyrzucić go natychmiast przeciwuderzeniem odwodu.
Często udatne przeciwuderzenie może zahamować natarcie na sąsiednim odcinku.
W specjalnych warunkach, gdy wykonanie przeciwuderzenia jest wykluczone, dowódca kompanii używa odwodu do powstrzymania dalszego posuwania się nieprzyjaciela, łącznie z broniącymi się jeszcze częściami odcinka. Dowódca kompanii musi jednak pamiętać, że taka decyzja obciąża go największą odpowiedzialnością, gdyż błyskawiczne i energiczne uderzenie, nawet na nieprzyjaciela o wiele silniejszego jest prawie zawsze najlepszą metodą działania.
Walkę wewnątrz pozycji głównej prowadzi się w myśl zasad § 257, Cz. I.
Zawsze, gdy tylko położenie własne pozwala, odwód powinien śpieszyć z pomocą sąsiadom na których odcinku wdarł się nieprzyjaciel — najpierw ogniem, a potem przeciwuderzeniem.
W najgorszym wypadku należy osłonić zagrożony bok i zameldować dowódcy batalionu. W żadnym wypadku nie wolno dopuścić do cofnięcia się.
Zwalczanie broni pancernej odbywa się w myśl zasad § 120, Cz. I. Do zwalczania broni pancernej, wyznacza się przede wszystkim bronie zaopatrzone w pociski przeciwpancerne.
§ 323. Zachowanie się przy dłuższym trwaniu obrony.
W razie dłuższego trwania na stanowiskach dowódca kompanii stara się o rozbudowę urządzeń obronnych, oraz o gruntowniejsze i dokładniejsze przygotowanie ogni.
Szczególnie starannie prowadzi się obserwację i rozpoznanie, by zdobyć jak najwięcej wiadomości o przeciwniku.
Możliwość niespodziewanego napadu gazowego wymaga utrzymania odpowiedniego pogotowia.
Obowiązkiem dowódcy kompanii jest utrzymanie w dobrym stanie i w jak najlepszym porządku urządzeń odcinka, broni, sprzętu, oporządzenia i amunicji.
Dowódca kompanii troszczy się nieustannie o podniesienie sprawności bojowej i zachowanie wartości zaczepnych swego oddziału.
Kompania odwodowa.
Zadanie kompanii odwodowej określa § 249-a, Cz. I.
Stanowiska ogniowe załogi bezpieczeństwa powinny być tak wybrane, aby mogły wiązać się ogniowo z gniazdami oporu czołowych kompanii dla zamknięcia i powstrzymania dalszego ruchu nieprzyjaciela, w razie włamania do pozycji głównej. Środki ogniowe załogi bezpieczeństwa (ręczne karabiny maszynowe, granatniki, część strzelców), jeżeli tylko warunki terenowe i gniazd oporu pierwszego rzutu na to pozwolą, biorą udział w zaporze głównej ze swych stanowisk. Odrywania ręcznego karabina maszynowego od plutonów kompanii odwodowej należy unikać. Granatniki tej kompanii powinny mieć takie stanowiska ogniowe, z których mogą strzelać na korzyść zapory głównej.
Resztę kompanii odwodowej, względnie jej części należy umieszczać w ukryciu w pobliżu tych miejsc przedniego skraju pozycji, gdzie wdarcie nieprzyjaciela jest najbardziej prawdopodobne, lub też najbardziej dla nas niebezpieczne.
W razie włamania nieprzyjaciela do pozycji głównej działanie przeprowadza się podobnie jak w § 266.
Wykonanie przeciwuderzeń dowódca kompanii przygotowuje na podstawie wskazówek dowódcy batalionu.
Dowódca kompanii odwodowej utrzymuje ścisłą łączność z dowódcą batalionu i z kompaniami czołowymi, aby stale orientować się w ich położeniu; powinien znać dokładnie dojścia do nich, oraz cały teren w którym przewiduje się użycie odwodu. W miarę możności odwód powinien mieć łatwe i kryte podejścia w kierunkach możliwego użycia.
Stanowiska odwodu należy starannie ukryć przed obserwacją naziemną i powietrzną. Część ręcznych karabinów maszynowych przygotowuje się do obrony przeciwlotniczej.
Kompania odwodowa działa w zasadzie na rozkaz dowódcy batalionu; w nagłym wypadku z własnej inicjatywy dowódcy kompanii.
Wszyscy dowódcy dbać muszą o ducha oddziału odwodowego i wysoki poziom jego wartości bitewnych, pamiętając, że często odwód rozstrzyga o zwycięskiej walce w obronie odcinka.
Luzowanie.
§ 325. Przeprowadzenie luzowania.
Luzowanie przeprowadza się w myśl zasad § 259, Cz. I. Najlepszą porą do luzowania jest noc.
Dowództwo w czasie luzowania zachowują dowódcy jednostek luzowanych. Celem zaznajomienia się dokładnie, z obsadą i planem obrony odcinka, oraz dla poznania skrytych podejść do stanowisk, kompania luzująca wysyła uprzednio do oddziału luzowanego patrol, złożony w zasadzie z 1 oficera na kompanię, 1 podoficera na pluton i ewentualnie kilku łączników.
Zadaniem patrolu jest zebranie dokładnych danych o przebiegu linii własnej i przeciwnika, wystawianych ubezpieczaniach, systemie łączności drutowej i przy pomocy sygnalizacji oraz innych szczegółach obrony.
Przed luzowaniem kompania podchodzi skrycie możliwie jak najbliżej do stanowisk, gdzie w miejscu z góry oznaczonym oczekuje na nią własny patrol z przewodnikami z oddziału luzowanego.
Luzowanie przeprowadza się plutonami, wykorzystując skryte podejścia.
Dowódcy luzowani podają swym następcom dokładne zadania, szczegółowe dane o nieprzyjacielu, oraz wszelkie wskazówki zebrane z .dotychczasowych własnych doświadczeń, które mogą być przez nich wykorzystane. Szkice lub plany odcinka należy im przekazać.
Odejście oddziałów luzowanych następuje dopiero po całkowitym oddaniu odcinka.
Wycofanie się z walki.
§ 326. Sposób wycofania (§ 263, Cz. I).
Wycofanie się może nastąpić tylko na rozkaz dowódcy przełożonego.
Dowódca kompanii, organizując wycofanie usuwa nasamprzód wozy i sprzęt niepotrzebny, rannych i t. p.; ustala kolejność odejścia, oraz wyznacza patrole, które wycofają się na końcu. Patrolom należy określić zadania, oraz wyposażyć je w broń maszynową i dużą ilość amunicji.
Poszczególne plutony odchodzą w tył na miejsca wskazane przez dowódcę kompanii, pod osłoną ognia broni wspierających. Dowódca kompanii odchodzi z główną częścią kompanii.
Oddziały, odchodzące w tył, powinny być zawsze gotowe do przeciwuderzenia, gdy zajdzie tego potrzeba.
Wycofanie w nocy należy tak przeprowadzić, by nieprzyjaciel nie mógł się zorientować. Silne patrole, które mają pozostać aż do świtu należy wyposażyć w rakiety; pożądane jest przygotowanie dla nich podwód. W zimie pozostawia się patrole narciarzy.
O chwili wycofania się trzeba zawsze zawiadomić sąsiadów. Wycofanie, które mogłoby narazić sąsiadów na nieoczekiwane oskrzydlenie jest karygodne.
Opóźnianie ogniowe (§ 267 - 274, Cz. I).
§ 327. Rozmieszczenie oddziału (§ 270, Cz. I).
Kompanię rozmieszcza się na stanowisku opóźniającym stosownie do otrzymanego zadania i warunków terenowych. Oddziały, a przede wszystkim bronie maszynowe ciężkie należy rozmieścić wszerz i w ten sposób, aby miały dogodne warunki do strzelania na dalekie odległości. Gdy stanowisko opóźniające nie jest oparte o dobrą zasłonę terenową, umożliwiającą łatwe oderwanie się, dowódca kompanii musi tak rozmieścić swój oddział, by ułatwić sobie wycofanie się i osłonę skrzydeł. Oddziały na stanowisku muszą być ukryte, i zamaskowane. Należy zapewnić sobie dobrą obserwację i nieustanne rozpoznanie na przedpolu i na skrzydłach.
§ 328. Otwarcie i prowadzenie ognia (8 271, Cz. I).
Dowódca kompanii winien zachować sobie wpływ na otwarcie i prowadzenie ognia w szczególności ciężkich broni, działających na jego przedpolu, by wstrzymać nieprzyjaciela jak najdalej od własnych stanowisk, zadać mu straty i zmusić go do zorganizowania natarcia, wspartego silną artylerią. Najskuteczniejsze są niespodziewane, gwałtowne i ześrodkowane napady na cele wrażliwe.
Wycofanie przeprowadza się w myśl zasad § 272, Cz. I. stosownie do otrzymanego zadania. Najłatwiejsze jest wycofanie pod osłoną nocy.
Sposób wycofania się dowódca kompanii musi z góry starannie przygotować, by zapewnić odejście sprawne i w porządku.
§ 330. Opóźnianie w terenie pokrytym.
W terenie pokrytym, nie dającym dalekich ostrzałów, a ułatwiającym podejścia, opóźnianie organizuje się w myśl zasad § 273, Cz. I.
Rozpoznanie i ubezpieczenie.
A. Kompania na rozpoznaniu.
Kompania wysłana na rozpoznanie, otrzymuje zadanie, kierunek, lub pas działania, ewentualnie kolejne cele do osiągnięcia.
Zbyt szerokie fazy działania mogą spowodować rozdrobnienie wysiłków.
Kompanię wzmacnia się wtedy zazwyczaj ciężkimi karabinami maszynowymi, konnymi lub kolarzami, oraz czasami bronią pancerną, lub działonami artylerii. Zawsze musi być wyposażona w odpowiednie środki łączności. Zwiększenie ruchliwości kompanii można osiągnąć przez złożenie plecaków na wozy.
Właściwa praca kompanii rozpoczyna się od chwili nawiązania styczności z przeciwnikiem. Kompania działa zasadniczo przy pomocy patroli, którym toruje drogę i zapewnia oparcie.
Dowódca kompanii kieruje całością pracy rozpoznawczej patroli, wyznaczając im bliskie cele i zadania ściśle określone.
Jeżeli zadanie tego wymaga, lub gdy patrole z powodu swej słabości nie mogą zdobyć danych, kompania podejmuje walkę celem zmuszenia przeciwnika do zdradzenia sił. W wypadku działania przez walkę dowódca kompanii zachować sobie musi możność oderwania kompanii od przeciwnika.
Przesyłanie wiadomości organizuje się w myśl zasad § 158, Cz. I.
B. Ubezpieczenie w marszu.
W marszu ubezpieczonym kompania może być strażą przednią, oddziałem przednim, lub kompanią przednią, gdy oddział przedni jest większy od kompanii.
Zadania kompanii w poszczególnych wypadkach określają § 166 i 170, Cz. I. W każdym wypadku kompania ubezpiecza się od czoła szpicą.
Gdy kompania jest strażą przednią, dowódca kompanii prowadzi rozpoznanie w myśl zasad § 167, Cz. I.
§ 334. Posuwanie się i działanie.
Posuwanie się i działanie kompanii w straży przedniej odbywa się w myśl zasad § 172, Cz. I. W ugrupowaniu wskazane jest wysuwanie ciężkiej broni maszynowej do przodu.
Dowódca kompanii jest odpowiedzialny za bezpośrednie ubezpieczenie kompanii (§ 176, Cz. I.), oraz na zarządzenia, zmierzające do ukrycia jej przed obserwacją nieprzyjaciela i ochrony przed skutkami zaskoczenia lotniczego, ogniowego, lub broni pancernej.
Sam dowódca kompanii znajduje się w pobliżu szpicy, razem z dowódcą artylerii (§ 175, Cz. I.).
Działanie kompanii cechuje szybkość i energia. Napotkanego nieprzyjaciela należy łamać natychmiast, nacierając bez zwłoki na każdy opór na osi marszu i wprowadzając do walki wszystkie siły i sprzęt ogniowy bez pozostawienia sobie odwodu.
W nocy dowódca kompanii stosuje się do zasad § 177, Cz. I.
C. Ubezpieczenie postoju.
Na postoju ubezpieczonym czatami zwartymi kompania otrzymuje zazwyczaj odcinek, którego ma bronić w razie natarcia nieprzyjaciela (§ 180 i 182, Cz. I).
Zaciąganie czat powinno być osłonięte i odbywać się według zasad kolejności, ustalonych w § 188, Cz. I. Często, gdy na rozpoznanie niema czasu, dowódca kompanii będzie musiał wydać rozkazy z mapy, dostosowując ugrupowanie później do stwierdzonego osobiście stanu rzeczy na podstawie przeprowadzonego rozpoznania.
a) Oddział należy rozrzucić w terenie w ten sposób, by mieć najdogodniejsze warunki obserwacji i walki. W tym celu dowódca kompanii musi dążyć do określenia w granicach odcinka miejsca, gdzie kompania, ugrupowana i przygotowana do obrony większością swych sił, może zamknąć główny kierunek (czata główna). W dzień może to być panujące wzgórze, które pozwala na zamknięcie ogniem głównych dróg podejścia, lub kierunków dogodnego działania nieprzyjaciela; w nocy - główna droga.
W razie niemożności opanowania wyznaczonego odcinka z wybranego w ten sposób jednego miejsca, na kierunek drugorzędny wydziela się samodzielną silną placówkę pod dowództwem oficera, z zadaniem obrony na miejscu. Na nieprzyjaciela, działającego na kierunku drugorzędnym, uderza się odwodem czaty głównej, który winien być zawsze możliwie duży, zwłaszcza w nocy.
b) W dzień na linii oporu czat dążyć do osiągnięcia styczności wzrokowej i ogniowej z sąsiednimi czatami głównymi; w nocy należy skupiać się, bronić ogniem wyraźnych kierunków, a przerwy silnie patrolować i działać w nich przeciwuderzeniem.
Stanowiska powinny być zamaskowane przed obserwacją naziemną i powietrzną; dążyć do wykorzystania naturalnych przeszkód w terenie, oraz wzmocnić obronę przeciwpancerną przez zatarasowanie przejść, oraz zorganizowanie zwalczania broni pancernej.
c) Ubezpieczenie czat głównych i samodzielnych placówek przy pomocy placówek lub czujek, organizuje się w myśl zasad § 183, Cz .1, poza tem należy zorganizować stałe rozpoznanie (§ 185, Cz. I.) oraz wysyłać patrole do sąsiadów.
d) Szczególną uwagę należy zwrócić na ustalenie szybkiego przekazywania wiadomości przez poszczególne części czat. Dowódca kompanii z chwilą zajęcia stanowisk przesyła niezwłocznie przełożonemu meldunek wraz ze szkicem, podający w streszczeniu zarządzenia, dotyczące rozpoznania, ubezpieczenia i łączności.
Służbę na czatach organizuje się w myśl zasad § 189, Cz. I.
Dowódca kompanii jest odpowiedzialny zawsze za skrupulatność i czujność służby na czatach, a szczególnie w warunkach zmęczenia i wystawiania czat pośpiesznie o zmierzchu, lub w nocy.
Dowódca kompanii musi dbać o odpowiedni podział swego oddziału na pełniących służbę, pogotowie i odpoczywających, oraz regulowanie ulg, by zapewnić strzelcom odpoczynek przy zachowaniu całej czujności i gotowości do walki.
a) Stopień pogotowia czaty i placówek (pomieszczenia na kwaterach, rozbijanie namiotów, rozpalanie ogni i t. p.) określa się na podstawie rozkazów przełożonych i zależnie od położenia.
b) Część sił wyznacza się jako pogotowie, które pozostaje w miejscu, gdzie czata główna ma stawić opór. Pogotowie musi mieć broń pod ręką; plecaki może odłożyć; pogotowie wystawia ubezpieczenia bezpośrednie (posterunki alarmowe).
Dowódca pogotowia wyznacza posterunek sprawdzający (jeden podoficer i dwóch strzelców) celem badania zbliżających się osób.
c) Reszcie czaty głównej dowódca kompanii może kazać złożyć broń w kozły, lub odłożyć ją. Broń i oporządzenie musi być tak przygotowane, by można je było szybko zabrać. Nikomu nie wolno oddalić się bez zezwolenia.
d) Dowódca kompanii ustala tok służby wewnątrz kompanii, wyznaczając służbowych i ich zadania. Celem sprawdzania czujności placówek i czujek wysyła się ronty; ronty utrzymują również łączność między placówkami, a czatą główną i obserwują teren; krążą przede wszystkim w nocy.
Dowódca kompanii musi osobiście często kontrolować czujność czat i placówek.
e) Obowiązkiem dowódcy kompanii jest troska o wyżywienie swego oddziału, a zwłaszcza jednostek wysuniętych (placówek i patroli), oraz oddziałów przydzielonych.
Na sygnał ubezpieczeń kompania zajmuje przygotowane stanowiska w gotowości do natychmiastowego rozpoczęcia ognia.
Wycofanie placówek winno być wsparte ogniem ze stanowiska czaty. Na linii oporu czata musi utrzymać się choćby za cenę poświęcenia.
Zaatakowane sąsiednie czaty główne wspiera się w miarę możności ogniem z własnych stanowisk.
Marsz i postój.
Od dowódcy kompanii zależy w dużym stopniu, by wysiłki marszowe kompanii odbywały się bez strat marszowych i obniżenia wartości bojowej oddziału. Tylko staranne przygotowanie przed wymarszem, jak najdalej posunięta troskliwość o stan oddziału w czasie marszu, oraz po wysiłku marszowym, może zapobiec stratom i zachować pełnię sprawności fizycznej żołnierzy.
Obowiązki dowódcy kompanii polegają na:
a) przed wymarszem:
- przygotowaniu do marszu swego oddziału i usunięciu wszelkich braków,
- wydaniu zarządzeń odpowiedniego opatrzenia nóg (mycie, smarowanie), zależnie od stanu drogi i warunków atmosferycznych,
- wydaniu regularnego posiłku i kawy lub przegotowanej wody do manierek, zwłaszcza w czasie upałów; w zimie należy ponadto wydać na drogę choćby po kawałku mięsa, lub słoniny,
- ustaleniu zbiórki tak, by nie męczyć żołnierzy niepotrzebnym czekaniem.
Zawsze dowódca kompanii przekonać się winien osobiście, że opuszczony rejon został pozostawiony w porządku a wszelkie ślady mogące zdradzić przynależność oddziału, usunięte.
b) W czasie marszu dowódca kompanii winien być przy kompanii i dopilnować, by przepisy ruchu i wskazówki służby drogowej, były przestrzegane. Kompania musi zachować zwartość, porządek i równomierne tempo. Tempo reguluje jeden z oficerów, maszerujących na czele kompanii. Nic tak nie męczy żołnierzy, jak zwalnianie i przyśpieszanie tempa a w związku z tym dobieganie czwórek tyłowych. Dowódca kompanii nie powinien do tego dopuścić, mając stale na oku swój oddział, a w szczególności tylną jego część.
Obowiązkiem dowódcy kompanii jest dopilnować, by każdy maszerował na swym miejscu, żołnierze samowolnie nie występowali z kolumny a hasło („Prawa (lewa) - wolna“) było podawane i powtarzane tylko przez oficerów.
Oficerowie kompanii maszerują na czele kompanii, jeden dowódca plutonu wraz ze służbowymi na tyle. Dowódca kompanii często powinien znaleźć się na tyle kompanii.
Dowódca kompanii winien wpływać na nastrój strzelców przez czynne i pogodne wystąpienia, zwłaszcza w chwili dostrzeżenia objawów zmęczenia, oraz przez odpowiednie stosowanie ulg przy większych wysiłkach marszowych.
W razie potrzeby wydać zarządzenia do zdjęcia, lub włożenia płaszczy, dopilnowując jednolitego ubioru.
W trudnych warunkach. dróg zapewnić pomoc taborowi.
c) W czasie krótkich odpoczynków (szczególnie pierwszego) dowódca kompanii winien sprawdzić stan obciążenia żołnierzy, zarządzić poprawienie szczegółów ubrania i obuwia, sprawdzić sprzęt.
Poza tym obowiązkiem dowódcy kompanii jest czuwać, by odpoczynek był wykorzystany racjonalnie i bez szkody dla zdrowia.
W czasie długiego odpoczynku:
- wydać zarządzenia alarmowe,
- stwierdzić osobiście stan moralny i fizyczny żołnierzy, a zwłaszcza nóg i wydać odpowiednie zarządzenia,
- sprawdzić stan koni, wozów, uprzęży,
- zarządzić sprowadzenie wody,
- nie dopuścić do rozłażenia się strzelców zwłaszcza w pobliżu miejsc zamieszkałych,
- wyznaczyć miejsca ustępowe,
- dopilnować wydania gorącej strawy,
- przejrzeć broń i amunicję.
Do oddziału kwaterunkowego, który ma przygotować kwatery, wysyła się 1 podoficera na kompanię, 1 strzelca na pluton. Kwaterunkowi kompanii czekają na przybycie swego oddziału przed wyznaczonym rejonem postoju.
Po przybyciu na postój, dowódca kompanii nie powinien spocząć, dopóki nie stwierdzi, że jego oddział ma zapewniony najdogodniejszy w danych warunkach wypoczynek.
Strzelcy powinni się. znaleźć jak najszybciej na kwaterach. Wyczekiwania oddziału na przydział kwater należy unikać.
W chwili zatrzymania się kompanii, w miarę możności na placu zbiórki, dowódca kompanii rozdziela szybko kwatery, wskazuje plac zbiórki (alarmowy) i wydaje zarządzenia alarmowe, poucza o zachowaniu się w stosunku do ludności cywilnej i ostrzega strzelców przed szpiegami. Dalsze zarządzenia wydaje później na odprawie dowódców plutonów, lub przez podoficera służbowego.
Zarządzenia te dotyczą:
- uregulowania służby (w razie potrzeby pogotowia),
- zabezpieczenia przed bronią pancerną,
- zarządzenia obrony przeciwlotniczej i przeciwgazowej,
- wydania posiłku,
- broni i amunicji,
- pomieszczenia koni i wozów,
- skierowania chorych do lekarza,
- uzupełnienia braków na kwaterach,
- wyznaczenia miejsc ustępowych.
Poza tym dowódca kompanii wysyła łączników do dowódcy batalionu i składa meldunek.
- 1) Uwaga: Jeżeli oprócz pocztu występuje drużyna administracyjna, wówczas staje na lewo obok pocztu, a raport składa sierżant-szef.