Autorzy: Marek Gabryszuk, Krzysztof Gebhardt, Robert Wasilczuk, Juliusz S. Tym.
Opracowanie na podstawie L.dz.20/mob.36
Z etatem plutonu łączności pułku kawalerii wiąże się bardzo wiele niejasności. Pierwotny maszynopis został pokreślony licznymi poprawkami odręcznymi, przez co jest słabo czytelny. Daty wniesienia poprawek nie są znane. Nie wiadomo nawet, czy wszystkie doczekały się oficjalnego zatwierdzenia. Prawdopodobnie skreślenia i odręczne zapisy były wnoszone stopniowo i kilkakrotnie. Godne uwagi, że w poprawkach odręcznych też pojawiają się błędy.
Próba wyjaśnienia zapisanych zmian to pierwszy powód, dla którego komentarze i uwagi do plutonu łączności są dużo szersze niż w przypadku pozostałych etatów. Drugim powodem jest konieczność odpowiedniego naświetlenia roli i zadań plutonu, jakim było budowanie i zabezpieczanie sieci łączności w pułku. W tym celu komentarz został wzbogacony o wykaz sprzętu łączności, nieopisany w arkuszu, oraz ogólne założenia zasad organizacji łączności w pułku kawalerii, które wiązały projektodawców etatu. Dzięki tym dodatkowym uwagom czytelnik uniknie złapania się w pułapkę porównywania pododdziału łączności do jednostek liniowych, gdzie istotna jest liczba szabel, bagnetów, czy karabinów maszynowych.
Łączność ma kapitalne znaczenie dla efektywności działań bojowych. Niestety szczegóły funkcjonowania i organizacji łączności kawalerii są mało znane. Na łamach "Przeglądu Wojskowo-Technicznego" problematyce łączności w kawalerii poświęcono zaledwie kilka artykułów pisanych zarówno przez oficerów łączności, jak i kawalerii (m. in. Emil Gruszecki). W „Przeglądzie Kawaleryjskim”, tematyce łączności w kawalerii w ciągu 15 lat poświęcono kilkanaście artykułów autorstwa 8 oficerów. Ze względu na bardzo skąpą bazę źródłową rekonstrukcja wielu aspektów, które pozwalają wyjaśnić, dlaczego pluton łączności miał skład i organizację jak przedstawiony poniżej, okazała się stosunkowo trudna. Jednocześnie ze względu na złożoność zagadnienia w opracowaniu przedstawiono jedynie wybrane fragmenty „Instrukcji użycia i działania łączności w kawalerii” zobacz
Powyższa instrukcja została wprowadzona w 1934 roku, ale obowiązywała aż do wybuchu wojny. Wprowadzenie nowego sprzętu łączności spowodowało, że zasady jego użycia normowały instrukcje odnoszące się do sprzętu, czyli instrukcje techniczne, a nie taktyczne. Przykładem jest przydzielenie po 1936 roku nowego typu radiostacji, jako organicznych środków łączności pułków kawalerii, co w żaden sposób nie wpłynęło na treść zacytowanego powyżej punktu 43.
| Wyszczególnienie | Ranga: funkcja | Konie, środki przewozowe i sprzęt | Uzbrojenie |
|---|
| 1. Dowódca plutonu |
| | | - porucznik/podporucznik: dowódca plutonu
- wachmistrz: zastępca dowódcy
- 2 ułanów:
| | - 2 kbk z bagnetem
- 1 pistolet
- 2 szable
|
| 2. Drużyna specjalna |
| Dowódca drużyny | | | |
| 1-wszy patrol łączności z lotnikiem | - kapral: dowódca patrolu
- 3 ułanów:
- sygnalista
- płachtowy
- koniowód
| | |
Uwaga: - Pierwotnie projekt zakładał jeden patrol konny patrol łączności z lotnikiem, choć pluton miał dwa zestawy do łączności.
|
| 2-gi patrol łączności z lotnikiem | - kapral: dowódca patrolu
- 3 ułanów:
- sygnalista
- płachtowy
- woźnica
| - 3 konie taborowe
- taczanka typu nieokreślonego
| |
Uwagi: - Patrol dopisany, jako odręczna poprawka. Wszyscy funkcyjni zostali umieszczeni na taczance.
- Wszystkim funkcyjnym patrolu naliczono szable (!). W opisie powyżej nie figurują, gdyż była to ewidentna pomyłka.
|
| 1-wszy patrol radio-korespondencyjny | - plutonowy: dowódca patrolu
- st. ułan: radiotelegrafista
- 3 ułanów:
- radiotelegrafista
- prądnicowy
- woźnica
| - koń wierzchowy (dowódca)
- 3 konie taborowe
- taczanka radiowa pod radiostację N-1/t
| - 4 kbk z bagnetem
- 1 pistolet skarbowy
- 1 szabla
|
Uwaga: - Początkowo w etacie figurował patrol w składzie 4-osobowym i bez konia W. Pierwotny skład został jednak skreślony i w poprawkach odręcznych zamieniony. Przyczyną zmian mogła być niedostateczna wiedza projektodawcy etatu o parametrach radiostacji N-1, gdyż był to sprzęt dopiero w fazie prób. Wydaje się też bardzo prawdopodobne, że w 1936 roku w ogóle nie rozstrzygnięto, na jakiego typu taczance zabudować radiostację N-1. Dość przypomnieć, że jedyną powszechnie znaną taczanką pod
- Radiostacja mogła pracować na postoju i w marszu. Radiotelegrafiści zajmowali miejsca na tylnym półwoziu, przy nadajniku-odbiorniku na tylnej ławce. Z przodu półwozia, po lewej siedział prądnicowy, prawe siedzenie było wolne - dzięki temu w razie potrzeby oficer mógł się przysiąść i prowadzić rozmowę osobiście, także w czasie marszu. Dowódca patrolu był łącznikiem pomiędzy obsługą radiostacji a oficerem łączności - przekazywał meldunki i dlatego poruszał się konno.
|
| 2-wszy patrol radio-korespondencyjny jak 1-wszy |
| gońcy | - 2 st. ułanów: gońcy motocyklowe
- 4 ułanów: gońcy rowerowi
| - 2 lekkie motocykle solo
- 4 rowery
| - 2 pistolety skarbowe (motocykliści)
- 4 kb z bagnetem
|
| 3. Patrole telefoniczne |
| | 1-wszy patrol telefoniczny na taczance | - kapral: dowódca patrolu, konno
- st. ułan, tyczkowy, konno
- 4 ułanów:
- kablowy, konno
- koniowód, konno
- zwijakowy, na tylnym półwoziu taczanki
- woźnica
| - 4 konie po wierzchowe pod siodło
- 3 konie do taczanki
- wóz specjalny kawaleryjski wz.36 pod sprzęt telefoniczny i personel (taczanka telefoniczna)
| - 5 kbk z bagnetem
- 4 szable
- 1 pistolet
|
wyposażenie: (w/g instrukcji ładowania juków i pojazdów w kawalerii z 1937 ) - łącznica telefoniczna na 6 połączeń (ŁP-6)
- 2 aparaty telefoniczne
- 12 bębnów kabla telefonicznego po 750 m każdy
- 2 zwijaki do kabla
- zwijak wozowy
- sprzęt oświetleniowy
- torba narzędziowa
|
2-gi patrol telefoniczny na taczance ja 1-wszy za wyjątkiem: - tylko jeden patrol pełnił rolę "obsługi centrali telefonicznej"
|
| 1-wszy patrol telefoniczny na jukach | - kapral, dowódca patrolu
- st. ułan, tyczkowy
- 3 ułanów:
- kablowy – ułan
- 2 koniowodów – 2 ułanów, 2 kbk z bagnetem, szabla, koń W + koń W pod juk nna sprzęt telefoniczny
| | |
wyposażenie: (w/g instrukcji ładowania juków i pojazdów w kawalerii z 1937 )- 2 aparaty telefoniczne
- 4 bębny kabla telefonicznego po 750 m każdy
- 2 zwijaki do kabla
- torba narzędziowa
|
| 2-gi patrol telefoniczny na jukach jak 1-wszy |
| wóz sprzętowy | | - 2 konie taborowe pociągowe
- wóz taborowy parokonny
| |
na wozie: - 12 bębnów kabla polowego
- narzędzia do linii stałych
- zestaw mechaniczno-telefoniczny
- komplet zestawu nr 1 sprzętu oświetleniowego
- 2 komplety zestawu nr 4 sprzętu oświetleniowego
- 3 zestawy rakiet sygnalizacyjnych
- części zamienne do motocykli i rowerów
- wazelinę techniczną, olej F2-75, smary
- szmaty i pakuły.
|
| razem: | oficerowie: 1 szeregowi: 41 - wachmistrz,
- 2 plutonowych,
- 7 kaprali
- 6 st. ułanów
- 35 ułanów
| konie: 125- 30 koni wierzchowych (w tym jeden pod juk)
- 17 koni pociągowych taborowych
środki przewozowe:- 2 taczanki telefoniczne trzykonne
- taczanka patrolu łączności z lotnikiem trzykonna
- 2 taczanki radiowe trzykonne
| - 44 karabinki z bagnetem
- 7 pistoletów skarbowych
- 27 szabel
|
