WOJSKO POLSKIE - struktury organizacyjne

z 243

Samodzielna kompania czołgów rozpoznawczych - 1939 - Etat

Opracowali: Robert Wasilczuk, Marek Gabryszuk

Informacje przekazane przez Rafała Białkowskiego[1], ppłk K. M. Gaja[2]

rysunki Marek Gabryszuk

WyszczególnienieFunkcja - rangaŚrodki przewozowe i sprzętUzbrojenie
Dowódca kompanii
  
  • dowódca kompanii - kapitan
  • dowódca czołga - kapral
  • kierowca czołga - st. pancerny
  • kierowca samochodowy - pancerny
  • ordynans osobisty - pancerny
  • czołg rozpoznawczy TK-3/TKS uzbrojony w c.k.m.
  • samochód osobowo-terenowy (pojazd typowy PF 508-III Łazik)
  • 2 kbk z bagnetem
  • 3 pistolety
  • 3 bagnety

uwaga:

Po wprowadzeniu na uzbrojenia n.k.m wz. 38 czołg dowódcy kompanii planowano uzbroić w ten karabin (etat z lutego 1938). Miał to być piąty czołg w kompanii z tym uzbrojeniem. Ze względu na małe dostawy zdecydowano, że czołg dowódcy kompanii będzie uzbrojony w c.k.m. a nie w n.k.m. (Pismo nr 6351 I./Tjn z dnia 1.04.1939r.). Możliwe, że to była zmiana tymczasowa.

Poczet dowódcy
 gońcy
  • 3 gońców - 1 kapral, 2 st. pancernych
  • 3 kierowców, 3 pancernych
  • 3 motocykle z koszem CWS M111 „Sokół 1000”
  • 6 kbk z bagnetem
patrol sanitarny
  • sanitariusz - dowódca patrolu - kapral
  • sanitariusze - noszowi w tym kierowca - 2 pancernych
  • samochód specjalny – PF 508-III furgon sanitarny
  • 3 bagnety
sekcja pioniersko-przeciwgazowa
  • dowódca sekcji - plutonowy
  • zastępca - kapral, kbk z bagnetem
  • 2 zwiadowców p-gaz - st. pancerny, pancerny
  • 2 kierowców - 2 pancernych
  • 2 samochody specjalne PF 508-III furgon
  • 6 kbk z bagnetem

uwaga:

W etacie tego nie określono, ale skład sekcji wskazuje, że dzieliła się na dwa patrole.

Drużyna Łączności
 sekcja radio
1-wszy patrol radio
  • dowódca drużyny łączności sekcji i patrolu radio - plutonowy
  • radiotelegrafista - st. pancerny
  • kierowca - pancerny
  • samochód specjalny PF 508/518 z radiostacją N-2/S
  • 3 kbk z bagnetem
2-gi patrol radio
  • dowódca patrolu - kapral
  • radiotelegrafista - st. pancerny
  • kierowca - pancerny
  • samochód specjalny PF 508/518 z radiostacją N-2/S
  • 3 kbk z bagnetem
patrol łączności z lotnikiem
  • dowódca patrolu - 1 st. pancerny
  • sygnalista - 1 pancerny
  • kierowca - 1 pancerny
  • motocykl z koszem CWS M111 "Sokół 1000"
  • 3 kbk z bagnetem

Pluton czołgów rozpoznawczych Nr I

 dowódca plutonu
  • dowódca plutonu - porucznik/podporucznik
  • dowódca czołga - kapral
  • kierowca czołga - st.pancerny
  • kierowca motocykla - pancerny
  • ordynans osobisty - pancerny
  • czołg rozpoznawczy TK-3/TKS uzbrojony w c.k.m
  • motocykl z koszem CWS M111 „Sokół 1000”
  • 2 kbk z bagnetem
  • 2 pistolety
  • 2 bagnety
1-wszy półpluton
  • dowódca półplutonu - zastępca dowódcy plutonu - sierżant
  • dowódca czołga - kapral
  • 2 kierowców czołga - st. pancerny, pancerny
  • 2 czołgi rozpoznawcze TK-3/TKS (czołg dowódcy półplutonu uzbrojony w nkm 20mm wz.38)
  • 4 pistolety
  • 4 bagnety

uwaga:

Z powodu braku w dostawach nkm 20mm w większości kompanii wszystkie czołgi były uzbrojone w ckm.

II-gi półpluton
  • dowódca półplutonu - plutonowy
  • dowódca czołga - kapral
  • 2 kierowców czołga - st. pancerny, pancerny
  • 2 czołgi rozpoznawcze TK-3/TKS (czołg dowódcy półplutonu uzbrojony w nkm 20mm wz.38)
  • 4 pistolety
  • 4 bagnety

uwaga:

Z powodu braku w dostawach nkm 20mm w większości kompanii wszystkie czołgi były uzbrojone w ckm.

patrol reperacyjny
  • dowódca patrolu - mechanik czołgowy - plutonowy
  • kierowca czołga - elektromechanik - kapral
  • czołg rozpoznawczy patrolu reparacyjnego TK-3/TKS uzbrojony w c.k.m. wz.25
  • przyczepka towarzysząca
  • 2 pistolety
  • 2 bagnety

uwagi:

  • przyczepka towarzysząca (gąsienicowa) do przewozu: zestawu części wymiennych nr II-4 (dla TK-3) lub nr II-5 (dla TKS), 225 dm3 paliwa oraz 43 skrzynki z taśmami do c.k.m. wz.25 (5 160 nb) i 36 magazynków do rkm wz.28 (720 nb) - w plutonie TK-3 lub 30 skrzynek z taśmami do c.k.m. wz.25 (3 600 nb) - w plutonie TKS. jeżeli pluton posiadał czołgi z n.k.m. wz.38, prawdopodobnie dodatkowo posiadał 32 magazynki z nabojami 20mm (160 nb)
  • główne części zestawów nr II: w zestawie nr II-4 - rolka bieżna do TK-3 (4), ogniwo gąsienicy do TK-3 (10) i akumulator czołgowy 6V 105Ah (1); w zestawie nr II-5 - rolka bieżna do TKS (2), ogniwo gąsienicy do TKS (10),
  • akumulator 12V 80Ah (1)
  • Patrole reperacyjne w zasadzie posiadały w zestawach części (nr II-4 lub II-5) takie elementy, które można było wymienić w czołgu w czasie do pół godziny.
  • w literaturze można znaleźć dwa zamienne określenia przyczepki: towarzysząca oraz materiałowa. Nie zdołaliśmy ustalić jak ona się oficjalnie nazywała, ale w arkuszach etatów jest wpisana w kolumnę „przyczepki towarzyszące”. Kolumny „przyczepki materiałowe” w arkuszu nie ma. Natomiast w instrukcji Zestawy materiału pancernego i samochodowego, cz.I – Br.Panc.3/1937, cz.II – Br.Panc.4/1937 i cz.III – Br.Panc.5/1937, Warszawa 1937, przyczepka ta nosi nazwę: Przyczepka towarzysząca do czołgów T. K. (zestaw I-90b) lub Przyczepka towarzysząca do czołgów T. K. S. (zestaw nr I-90c).
Pluton czołgów rozpoznawczych Nr II - jak Nr I
Pluton techniczno-gospodarczy
 dowódca plutonu
  • dowódca plutonu - kapitan/porucznik
  • ordynans osobisty - pancerny
  • kierowca motocykla - pancerny
  • motocykl z koszem CWS M111 „Sokół 1000”
  • 2 kbk z bagnetem
drużyna techniczna
  
  • podoficer sprzętowy - sierżant
  • podoficer materiałów pędnych - plutonowy
 
  • 1 kbk z bagnetem
  • 1 pistolet
  • 1 bagnet
warsztat
 dowódca warsztatu
  • dowódca warsztatu-mechanik czołgowy - 1 sierżant
 
  • 1 pistolet
  • 1 bagnet
mechanicy samochodowy
  • mechanicy samochodowy - kapral
 
  • 1 kbk z bagnetem
elektromechanik samochodowy
  • elektromechanik samochodowy - kapral
 
  • 1 kbk z bagnetem
tokarz
  • tokarz - kapral
 
  • 1 kbk z bagnetem
spawacz
  • spawacz - kapral
 
  • 1 kbk z bagnetem
kowal
  • kowal - kapral
 
  • 1 kbk z bagnetem
ślusarz
  • ślusarz – st. pancerny
 
  • 1 kbk z bagnetem
kierowca
  • kierowca -  pancerny
  • samochód ciężarowy z nadwoziem warsztatowym PF 621L
  • 1 kbk z bagnetem

uwaga:

Etat nie określa przydziału środków transportu żołnierzy warsztatu; należy przyjąć, że jeździli oni w samochodach taboru drużyny technicznej.

tabor drużyny technicznej
  • 5 kierowców samochodowych – 2 st. pancernych, 3 pancernych
  • 2 samochody do przewozu czołgów (PF 621L)
  • 2 samochody o ładowności do 2 ton (PF 621L) pod sprzęt techniczny
  • 1 samochód cysterna PF 621L (lub samochód z beczkami) na paliwo
  • 2 przyczepki benzynowe
  • 5 kbk z bagnetem
drużyna gospodarcza
 szef kompanii
  • st. sierżant
 
  • 1 pistolet
  • 1 bagnet
pdf. gospodarczy
  • sierżant
 
  • 1 pistolet
  • 1 bagnet
pdf. broni i gazowy-rusznikarz
  • plutonowy
 
  • 1 kbk z bagnetem
kuchnia
  • 2 kucharzy - st. pancerny, pancerny
 
  • 2 kbk z bagnetem
załogi zapasowe
  • 19 zapasowych
    • 1 sierżant
    • 2 plutonowych
    • 3 kaprali
    • 5 st. pancernych
    • 8 pancernych
 
  • 1 ckm wz.30
  • 13 kbk z bagnetem
  • 6 pistoletów skarbowych
  • 6 bagnetów
tabor drużyny gospodarczej
 kierowcy samochodów
  • 3 kierowców samochodowych – 3 pancernych
  • 3 samochody o ładowności do 2 ton, w tym:
    • przykuchenny
    • bagażowy
    • amunicyjny
  • przyczepa-kuchnia wz.31/Sam typ IV.
  • 3 kbk z bagnetem
załogi zapasowe
  • 4 zapasowych - plutonowy, kapral, st. pancerny, pancerny
 
  • 1 ckm wz.25
  • 4 kbk z bagnetem

uwaga:

Załogi zapasowe przewożono wozem amunicyjnym; ckm do obrony przeciwlotniczej. W załogach zapasowych, jak i wszystkich załogach, podział na strzelców i kierowców był nieco teoretyczny - wszyscy posiadali kwalifikacje strzelca i kierowcy czołgu (i samochodu ciężarowego). Wyznaczanie na stanowisko strzelec odbywało się na zasadzie osiągania przez żołnierza najlepszych wyników w strzelaniu.

razem:

oficerowie: 4

szeregowi: 87

  • st. sierżant
  • 5 sierżantów
  • 9 plutonowych
  • 19 kaprali
  • 17 st. pancernych
  • 36 pancernych
  • samochód osobowo-terenowy (PF 508-III łazik)
  • 8 samochodów specjalnych, w tym:
    • 1 PF 508-III furgon sanitarny
    • 2 PF 508-III furgony pionierskie
    • 2 PF 508/518
    • 1 warsztat PF 621L
    • 2 transportery czołgów PF 621L
  • 5 samochodów ciężarowych o ładowności do 2 ton (PF 621L)
  • 7 motocykli z koszem CWS M111 „Sokół 1000”
  • 5 przyczep. w tym:
    • 1 kuchnia polowa
    • 2 przyczepy paliwowe
    • 2 przyczepy towarzyszące
  • 13 czołgów rozpoznawczych TKS w tym 4 z nkm 20mm i 9 z ckm
  • 1 ckm wz.25
  • 53 karabinki z bagnetem
  • 31 pistoletów skarbowych
  • 34 bagnety

Wiadomo, że w także w tym wariancie nie udało się do września 1939 roku osiągnąć zakładanej ilości NKM. Jak dotąd (literatura) przyjmuje się, że w n.k.m. wyposażono zaledwie 24 tankietki łącznie z tankietkami przydzielonymi do dywizjonów pancernych. Szczegóły zobacz w tabeli z wykazem jednostek.

Samodzielna kompania czołgów rozpoznawczych
Samodzielna kompania czołgów rozpoznawczych


  • 1) Rafał Białkowski – tabele z etatami ogólnymi, wraz z komentarzami
  • 2) Krzysztof M. Gaj – dane zawarte w MiF nr 31, z poprawkami po odnalezieniu etatów w CAW – korespondencja, forum dws, wikipedia.
PRZYPISY
z 243
generate time: 0.269 s, memory: 16.83