Pułk kawalerii - Pluton kolarzy z 1939

Etat mobilizacyjny na podstawie danych uzyskanych od Juliusza S.Tym^[1].

Pluton kolarzy

Stan osobowy:

• 1 oficer,

• 50 szeregowych

Uzbrojenie:

• 2 ckm

• 1 rkm

• 46 kbk

• 4 pistolety

Wyposażenie:

• 51 rowerów (w tym 2 pod ckm, 2 pod podstawę, 16 pod skrzynki z amunicją i 1 pod rkm)
• podczas pokoju na stanie plutonu były 2 konie - dla dowódcy plutonu i dla luzaka

Organizacja drużyny ckm

Drużyna ckm składała się z jednego podoficera zawodowego - kaprala i 19 szeregowych (część mogła być podoficerami). Nie wiem nic o podziale wewnętrznym drużyny. Na schemacie narysowałem najbardziej prawdopodobny model. Spośród 20 żołnierzy drużyny 2 przewoziło ckm, 2 podstawy i 16 amunicję, dlatego naturalną strukturą drużyny był podział na dwa karabiny maszynowe.

Jednostkę ognia ckm Maxim 08 stanowiło 2.000 naboi zataśmowanych po 250 sztuk i przewożonych w 8 skrzynkach. Jaki był zapas amunicji? Są tylko dwie możliwości 1 lub 2 skrzynki amunicji na każdym z 16 rowerów z amunicją. Niestety brak na ten temat informacji. Wiadomo, że amunicja była przymocowana pod ramą.

Znane odstępstwa - braki

Pluton kolarzy bez ckm

Najpowszechniejszym odstępstwem od etatu jest brak drużyny ckm. Związane to jest z wprowadzeniem etatu drużyny w połowie sierpnia. Drużyny ckm zdołano utworzyć jedynie w części pułków. Zasadniczą trudnością był brak ckm. Niektóre pułki nie zdążyły zdać ckm, po ich wymianie na nowy wzór. Rtm. P.Lasowski, dowódca szwadronu ckm w 17 Pułku Ułanów, opisał, że w pułku pozostało 12 starych ckm. Dwa zostały przekazane do drużyny ckm, 4 do ochrony taborów pułku, pozostałe 6 zostały odesłane wraz z nadwyżkami stanów do ośrodka zapasowego.

Znane odstępstwa - pułkowe szwadrony kolarzy

Szwadron kolarzy

W części pułków kawalerii zamiast plutonów kolarzy zmobilizowano szwadrony kolarzy. Pułki te miały stałe plutony kolarzy już w okresie pokojowym. Mogło to być związane bądź z osobistymi preferencjami dowódców brygad kawalerii, bądź z rozwojem dróg na obszarze Wielkopolski i Pomorza. Szwadrony kolarzy z pułków kawalerii Wielkopolskiej BK miały również drużyny ckm. Drużyny te stanowiły oddzielne pododdziały szwadronu. Szwadrony kolarzy miały swoje drużyny gospodarcze. Drużyny te były o trakcji konnej i wchodziła w skład taboru bojowego. Przemo^[2] podaje, że drużyna składała się z 12 żołnierzy i 10 koni. Niestety nie udało mi się ustalić bliższych szczegółów, ale stawiałbym na kuchnię polową dwukonną, wóz przykuchenny, wóz bagażowy i wóz amunicyjny. Były minimum 3 pułki o takiej strukturze.

Szwadron kolarzy

Pułki kawalerii Pomorskiej BK również miały stałe plutony kolarzy. 3 z tych pułków rozwinęły szwadrony kolarzy, ale bez drużyn ckm.

Historia pododdziałów kolarzy w pułkach kawalerii II RP

• lata 20 XX wieku: Studia nad wykorzystaniem pododdziałów kolarzy (zwanych wówczas cyklistami), pod koniec lat 20 większość pułków posiadała od kilku do kilkunastu rowerów podczas manewrów organizowano z nich doraźne kompanie w ramach brygady.
• 1930: Brygada Kawalerii "Poznań" utworzyła już podczas manewrów szwadron kolarzy (pułki tworzyły na czas manewrów plutony kolarzy)
• 1931: projekt wprowadzenia pododdziałów kolarzy i motocyklistów w oddziałach kawalerii
• 1935: Powstał projekt instrukcji taktycznego użycia kolarzy
• 1936: Projekt organizacji kolarzy w kawalerii
• 1937: podczas manewrów letnich większość pułków posiada już etatowe plutony kolarzy.
• 1939 (sierpień): Powiększenie plutonu kolarzy o drużynę ckm