WSTĘP
Wyrażenie woli dowódcy następuje w formie rozkazu. Rozkazy, które mają być wykonane w postawie zasadniczej, natychmiast, jednocześnie i jednolicie nazywamy komendami.
Rozkazy, które nie są komendami, mają być również wykonane natychmiast. Jednak przy ich wykonywaniu nie dąży się do osiągnięcia automatycznej jednoczesności ruchów, względnie czynności wszystkich wykonawców. Ponadto wykonanie rozkazów odbywa się częstokroć w ciągu dłuższego czasu, a w pewnych wypadkach po wydaniu dodatkowych rozkazów przez dowódców podwładnych i przeważnie w postawie swobodnej.
Wszystkie komendy i sposób ich wykonania podaje Regulamin.
Komenda składa się z zapowiedzi i hasła. Pierwsze zwraca uwagę wykonawcy i uprzedza go o tym, co nastąpi, a drugie jest znakiem do wykonania. Kilka komend zasadniczych składa się tylko z hasła.
Również rozkazy z zakresu musztry składają się z tych dwóch części, przy czym zapowiedź składa się często z większej ilości słów, a nawet zdań, hasłem zaś jest ostanie słowo rozkazu.
Zapowiedź komendy wypowiada się głosem do nośnym i powolnie, przeciągając ostatnią zgłoskę. Hasło wypowiada się krótko i ostro, lecz wyraźnie.
Hasła, dwu lub więcej zgłoskowe należy akcentować jak w zwykłej mowie, z wyjątkiem hasła a zarazem komendy „Baczność" , którą należy akcentować na zgłosce końcowej.
Dowódca podaje rozkaz swym podwładnym ustnie, sygnałem, lub znakiem, a wreszcie pisemnie - komendę zaś z reguły ustnie.
Komendy i rozkazy, mające częste zastosowanie w warunkach bojowych, a podawane także ustalonymi sygnałami, względnie znakami, wyszczególnia załączona tabela.
TABELA SYGNAŁÓW I ZNAKÓW
| Komenda lub sygnał | Sygnał gwizdkiem | Znak |
|---|---|---|
| „Uwaga“ | 1 krótki gwizd | Ręka pionowo podniesiona do góry i trzymana w tym położeniu. |
| „Marsz“ | 2 długie gwizdy | Szybkie opuszczenie ręki podniesionej pionowo w górę (ręka zgięta w łokciu, pięść na wysokości ramienia). |
| „Biegiem marsz“ | - | Kilkakrotne powtórzenie znaku „Marsz”. |
| „Kierunek“ | - | Zwrot w tym kierunku i wskazanie kierunku ręką. |
| „Stój" | - | Powolne opuszczenie ręki - podniesionej pionowo bokiem w dół. |
| „Padnij" | - | Podniesienie w bok wyprostowanej ręki i opuszczenie dłonią w dół. |
| „Zbiórka“ | 1 długi gwizd | W wyprostowanie rąk poziomo w bok, a następnie skrzyżowanie ich na piersiach. |
| „W tyraljerkę" | - | Wymachy w bok rąk podniesionych poziomo przed siebie. |
| „Omyłka lub nie zrozumiałem“ | - | Ruch ręki prawej jak przy ścieraniu tablicy. |
| „Przerwij ogień" | kilka krótkich gwizdów | - |
| „Alarm lotniczy“ | Kilka krótkich gwizdów i jeden długi - powtórzone kilkakrotnie. | - |
| „Alarm gazowy“ | Szereg długich gwizdów (przyrządem mechanicznym). | - |
| „Koniec alarmu“ | Przeciągły gwizd (przyrządem mechanicznym). | - |
| „Dwójkami marsz" w szykach luźnych. | - | Podniesienie obu rąk pionowo do góry i trzymanie w tym położeniu przez kilka sekund. |
| „Rojem marsz“ | - | Zatoczenie kilku kół lewą lub prawą ręką nad głową, a następnie podniesienie obu rąk poziomo w bok i trzymanie w tym położeniu kilka sekund. |
| „Trójkąt wprzód“ | - | Podniesienie pionowo ręki w górę, a następnie wyciągnięcie obu rąk poziomo w bok. |
| „Trójkąt w tył“ | - | Wyciągnięcie obu rąk poziomo w bok, a następnie podniesienie jednej ręki pionowo w górę, z jednoczesnym opuszczeniem drugiej ręki. |
| „Schody w prawo" | - | Wyciągnięcie lewej ręki pionowo w górę, a prawej poziomo w bok. |
| „Schody w lewo“ | - | Odwrotnie niż przy „Schodach w prawo". |
| „Drużyny na równej wysokości“ | - | Wyciągnięcie poziomo w bok obu rąk zgiętych w łokciach - przedramiona pionowo w górę. |
| „Nieprzyjaciel“ | - | Podniesienie czapki, lub hełmu w ręce, lub na karabinie w górę. |
| „Kawaleria nieprzyjacielska“ | - | Zatoczenie koła nad głową czapką, albo hełmem w ręce lub na karabinie. |
UWAGA:
- Poza tym mogą być stosowane sygnały i znaki ustalone każdorazowo przez dowódców stosownie do potrzeb.
- Jeżeli zachodzi potrzeba powtórzenia pewnego znaku, należy dla uniknięcia pomyłki, zrobić to po kilkusekundowej przerwie
- Znak lub sygnał „Uwag“ należy podawać przed każdym innym znakiem. Każdy powinien wtedy bezwarunkowo patrzeć na dowódcę; dowódcy podwładni ponadto podnoszą rękę do góry, a odebrany rozkaz znakiem powtarzają na dowód zrozumienia.