Szwadron Kawalerii Dywizyjnej - organizacja wojenna L.Dz.3022/org.mob.37

• major/rotmistrz

• koń W

• 2 kbk z bagnetem
• 1 szabla

• ułan

• 1 kbk z bagnetem

• ułan

• koń W

• 1 kbk z bagnetem
• 1 szabla

• porucznik/podporucznik

• koń W

• ułan

• 1 kbk z bagnetem

• ułan

• koń W

• 1 kbk z bagnetem
• 1 szabla

• kapral

• koń W

• 1 kbk z bagnetem
• 1 szabla

• plutonowy

• koń W

• 1 pistolet
• 1 szabla

• plutonowy

• koń W

• 1 pistolet
• 1 szabla

• 1 kapral
• 1 st. ułan

• 2 motocykle z koszem

• 1 kbk z bagnetem
• 1 pistolet

uwagi:

W projekcie etatu z 1936 roku w poczcie dowódcy był jeszcze jeden obserwator w stopniu st. ułan, konno.

W projekcie etatów szwadronów kawalerii z 1936 roku podoficer weterynarii i podoficer sanitarny byli umieszczeni w pocztach dowódcy. Takie przyporządkowanie było czysto formalne, lecz kłóciło się z zasadami regulaminu, gdzie pocztowi otwierali szyk szwadronu maszerując tuż za dowódcą na czele oddziału, a sanitariusz i weterynarz szyk konny zamykali tuż przed wachmistrzem-szefem. Wobec tego stanu rzeczy powyżsi funkcyjni zostali przeniesieni do drużyny gospodarczej.

Od 1 kwietnia 1939 roku mocą poprawki L.Dz.2700 do pocztu dodano 4 gońców konnych w randze: 1 st. ułana, oraz 3 ułanów. Gońców pozyskano poprzez redukcję stanów osobowych sekcji r.k.m-ów z 7 do 5 ludzi. Dzięki temu 4 dotychczasowych amunicyjnych i 4 koniowodów stało się gońcami. Pozostała czwórka z ośmiu wymienionych służyła w plutonach liniowych.

• wachmistrz

• koń W

• 1 pistolet
• 1 szabla

• kapral

• koń W

• 1 kbk z bagnetem
• 1 szabla

• ułan

• koń W

• 1 kbk z bagnetem
• 1 szabla

• ułan

• koń W

• 1 kbk z bagnetem
• 1 szabla

• ułan

• koń W

• 1 kbk z bagnetem
• 1 szabla

uwaga:

Patrol konny z 1 zestawem łączności.

• dowódca patrolu

• kapral

• koń W

• 1 kbk z bagnetem
• 1 szabla

• 4 telefonistów konnych

• st. ułan
• 3 ułanów

• 5 koni W
  • w tym 1 pod juki

• 4 kbk z bagnetem
• 4 szabla

uwagi:

Patrol telefoniczny na juku o składzie identycznym jak w plutonie łączności pułku kawalerii. Początkowy projekt zakładał wystawienie patrolu konnego /1-go/ bez konia jucznego. Przed zatwierdzeniem etatu projekt skorygowano. Obecność patrolu w przedstawionym składzie potwierdzona na podstawie sprawozdania dowódcy łączności płk Helidora Cepy.

Sprzęt telefoniczny (hipoteza!): zestaw telefoniczny patrolowy III-25: 2 APT, zwijak, 4 bębny kabla telefonicznego pojedynczego typ "B" po 750m każdy.

• plutonowy

• koń W

• 1 pistolet
• 1 szabla

• 1 st. ułan
• 2 ułanów

• 3 konie W

• 3 kbk z bagnetem
• 3 szable

• ułan

• 3 konie T
• 1 taczanka telefoniczna

• 1 kbk z bagnetem

uwagi:

Patrol telefoniczny na taczance o składzie identycznym jak w plutonie łączności pułku kawalerii. Początkowy projekt zamiast patrolu taczankowego zakładał wystawienie patrolu konnego /2-giego/ bez konia jucznego. Przed zatwierdzeniem etaty projekt skorygowano. Obecność patrolu w przedstawionym składzie potwierdzona na podstawie sprawozdania dowódcy łączności płk Helidora Cepy.

Sprzęt telefoniczny (hipoteza!): zestaw telefoniczny patrolowy III-35:  3 APT, zwijak, zwijak wozowy, łącznica ŁP-6, 6 bębnów kabla pojedynczego typ "B" razem 3000 m kabla.

Od 01.IV.1939 r. mocą poprawki L.Dz.2700 skreślono 1 konia pociągowego do taczanki. Wiązało się to z planową wymianą kół do taczanek na ogumione, względnie z wymianą taczanek na nowy model wz.39-K (też na kołach ogumionych). Nie wiadomo, w jakim procencie wozów udało się wymienić koła. Można podejrzewać, że zmiana pozostała w znacznym stopniu tylko na papierze, a szwadrony wyszły w pole ze starymi taczankami na kołach obręczowych, zaprzęgniętymi w 3 konie.

• kapral

• koń W

• 1 pistolet
• 1 szabla

• st. ułan
• ułan

• 2 kbk z bagnetem

• ułan

• 1 kbk z bagnetem

• ułan

• 2 konie T
• taczanka radiowa wz. 37  pod radiostację N-1/t

• 1 kbk z bagnetem

• kapral

• koń W

• 1 kbk z bagnetem
• 1 szabla

• 1 st. ułan
• 4 ułanów

• 5 koni W

• 5 kbk z bagnetem
• 5 szabel

uwagi:

Sekcja w szyku pieszym wystawiała 4 ludzi: dowódcę sekcji-kaprala i 3 pionierów - 1 st. ułana i  2 ułanów; 2 pionierów pełniło funkcję koniowodów.

Do dyspozycji sekcji był sprzęt pionierski znajdujący się na wozie taborowym w drużynie gospodarczej /400 kg materiałów pionierskich/

• porucznik/podporucznik

• koń W

• plutonowy

• koń W

• 1 kbk z bagnetem
• 1 szabla

• plutonowy

• koń W

• 1 kbk z bagnetem
• 1 szabla

• ułan

• 1 kbk z bagnetem

uwagi:

Pluton kawalerii dywizyjnej w stosunku do plutonu kawalerii liniowej był powiększony o jedną /4-tą/ sekcję liniową. Poza tym organizacja była identyczna. Od 1938 roku planowano powiększenie plutonów o drugie sekcje r.k.m., ale ze względu na brak środków nie doszło to do skutku i aż do wybuchu wojny szwadrony KD miały tylko po 4 r.k.m., tj. 1 na pluton. Jedynym znanym wyjątkiem był 33 Szw. KD wystawiany przez szw. kaw KOP "Olkieniki", który wedle relacji miał łącznie 8 r.k.m. i 8 c.k.m.

Źródłem dotychczasowej wiedzy o organizacji plutonów są opracowania Janusza Wielhorskiego, które następnie w literaturze były przez różnych autorów powielane. Rekonstrukcja wykonana przez Wielhorskiego obarczona jest niewielkimi błędami. Okazuje się, że w plutonie nie było luzaka dowódcy na osobnym etacie. Zgodnie z regulaminem funkcję tę pełnił prawoskrzydłowy 2 szeregu 2 sekcji.

Organizacje wojenne pododdziałów nadal przewidywały ordynansów dla oficerów młodszych. Dotychczasowe rekonstrukcje podważały ten fakt. Zapewne dlatego Wielhorski popełnił omyłkę - sądząc, że ordynansa nie było, i jednocześnie chcąc zachować zgodny stan osobowy "awansował" ordynansa na luzaka, przy czym konsekwencją było dodanie jednego konia wierzchowego do plutonu, co w rzeczywistości nie miało miejsca.

Zastępca dowódcy był jednocześnie dowódcą koniowodów i nie stawał do walki pieszej.

Goniec ma stopień plutonowego. Prawdopodobna przyczyna jest taka, że goniec w walce pieszej pełnił obowiązki zastępcy dowódcy (zastępca, jak wyżej wymieniono w walce pieszej nie uczestniczył). Zgodnie z regulaminem goniec spieszał się do luzaka dowódcy plutonu.

Od 1 kwietnia 1939 roku mocą poprawki L.Dz.2700 zredukowano stany osobowe sekcji r.k.m. Dotychczasowy koniowód i amunicyjny stali się gońcami. Jeden z gońców został przydzielony na stałe do pocztu dowódcy szwadronu, a drugi pozostał w plutonie, jako jeden z pocztowych dowódcy plutonu. Gońcy w plutonach mieli stanowisko etatowe st. ułana.

• kapral

• koń W

• 1 kbk z bagnetem
• 1 szabla

• st. ułan
• 4 ułanów

• 5 koni W

• 5 kbk z bagnetem
• 5 szabel

funkcje:

• koniowody - 2 ułanów
• do walki pieszej: 1 kapral, 1 st. ułan, 2 ułanów, tj.  4 "bagnety".

• kapral

• koń W

• 1 kbk z bagnetem
• 1 szabla

• st. ułan
• 4 ułanów

• 5 koni W

• 5 kbk z bagnetem
• 5 szabel

funkcje:

• koniowody - 2 ułanów, w tym koniowód II trójki - podkuwacz /ułan/
• lewoskrzydłowy I trójki - luzak dowódcy plutonu
• prawoskrzydłowy II trójki - sanitariusz /kapral/
• lewoskrzydłowy II trójki - strzelec wyborowy /ułan/
• do walki pieszej: 1 kapral, 1 st. ułan, 1 ułan, tj. "3 bagnety" /zobacz uwagi/

uwagi:

Druga sekcja do walki pieszej stawała okrojona - z sekcji wypadał luzak dowódcy plutonu. W teorii pozostawały 3 "bagnety", ale należało się liczyć z tym, że w przypadku ranienia kogokolwiek w plutonie z boju zostanie wyłączony także sanitariusz. W rzeczywistości do "bagnetów" nie można też było zaliczać strzelca wyborowego - dysponował on karabinem ppanc. wz. 35. Karabiny przeciwpancerne nie były ujęte w etacie ze względu na utajnienie tej broni.

W przeciwieństwie do plutonów kawalerii w szwadronach kawalerii liniowej, w drugiej sekcji jest tylko 1 kapral, a zamiast drugiego kaprala na etatcie figuruje st. ułan. Jest to widoczna niekonsekwencja, bo w kawalerii samodzielnej uznano, że ze względu na nietypową sytuację, której żołnierz walczący miał być jednocześnie sanitariuszem łączone funkcje powinien wykonywać kapral. Poprawka LDz. 2700 nie wniosła zmian do organizacji 2-giej sekcji liniowej ani w kawalerii samodzielnej, ani w dywizyjnej. Można przypuszczać, że zaniechanie ujednolicenia "systemu" było przeoczeniem, gdyż pozostałe poprawki wskazują wyraźnie na dążenie do wyrównywania różnic w jednostkach najniższych szczebli organizacyjnych.

• kapral

• koń W

• 1 kbk z bagnetem
• 1 szabla

• 1 st. ułan
• 5 ułanów

• 7 koni W
• w tym 1 pod juk na amunicję i oprzyrządowanie do r.k.m.

• 6 kbk z bagnetem
• 6 szabel

funkcje:

Sekcyjny, kapral, był jednocześnie karabinowym; st. ułan był celowniczym; 2 ułanów był amunicyjnymi; 3 ułanów było koniowodami.

Do walki pieszej: 1 kapral, 1 st. ułan, 2 ułanów, tj.  1 "r.k.m.".

JO do r.k.m. wynosiła 500 naboi, w oddziale były 4 JO.

HIPOTEZA - URZUTOWANIE AMUNICJI DO R.K.M. I WYPOSAŻENIE JUKA:

Zapas amunicji przy broni: sekcyjny i 1-y amunicyjny po 6 magazynków w ładownicach, celowniczy i 2-gi amunicyjny po 5 magazynków (w 6-tej ładownicy niezbędnik/ładownik), razem: 0,88 JO "przy broni".

Na juku: 2 skrzynki na 16 magazynków każda (w tym jedna niepełna, łącznie 28 magazynków, tj 1,12 JO), masa około 25 kg  (masa pełnej skrzynki  14 kg); 1 skrzynka typowa na amunicję w paczkach (a 1260 naboi) - niepełna - 1000 naboi w paczkach (2 JO), około 32 kg. Futerał na lufy zapasowe (3szt.) - ok 3,3kg; skrzynka do konserwacji r.k.m. -  7 kg, lawetka do strzelań p-lot. - ok 15kg (masa lawetki przyjęta szacunkowo, rzeczywista nie jest znana), płachty wytyczne plutonu, 2 szt. - 1 kg. Razem na juku ok: 83 kg ładunku.

uwagi:

Początkowo planowano, że sekcje r.k.m. będą liczyć 6 ludzi i 6 koni W, konia jucznego nie przewidywano. Okazało się to rozwiązaniem niepraktycznym, gdyż pluton dysponował zbyt małym zapasem amunicji do r.k.m. Ostatecznie wprowadzono skład sekcji taki sam jak w kawalerii liniowej.

Wbrew dotychczasowym poglądom, w zatwierdzonym etacie L.Dz.3022/mob.org.37 sekcja r.k.m. była liczniejsza niż to przewidywał regulamin. Dodano jednego amunicyjnego i jednego koniowoda. Sekcje w tym składzie utrzymały się aż do końca marca 1939r.

Projekt Szefa Sztabu Głównego, zaaprobowany  uchwałą KSUS przewidywał rozbudowę plutonów o 2-gie sekcje r.k.m., tak by szwadron miał łącznie 8 r.k.m. Do wybuchu wojny plan był niemożliwy do wykonania ze względu na brak pokrycia materiałowego, w szczególności brak koni wierzchowych. Zamiast dodania 2-gich sekcji zmiany zatwierdzone poprawką L.Dz.2700/mob.org.38 sprowadziły się do zmniejszenia stanów osobowych sekcji już istniejących.  Skreślono z sekcji 1 amunicyjnego i 1 koniowoda. W ten sposób uzyskano 8 ułanów nadwyżki, którym przyporządkowano funkcje gońców (dodano po 1 gońcu w poczcie dowódcy plutonu, oraz 4 gońców w poczcie dowódcy szwadronu).

• ułan

• koń W

• 1 kbk z bagnetem
• 1 szabla

• ułan

• 1 kbk z bagnetem

• wachmistrz

• koń W

• 1 pistolet
• 1 szabla

• plutonowy

• koń W

• 1 kbk z bagnetem
• 1 szabla

• st. ułan

• 1 ckm
• 1 pistolet

• ułan

• koń W

• 1 kbk z bagnetem
• 1 szabla

• 2 ułanów

• 2 konie W

• 2 kbk z bagnetem
• 2 szable

• 2 ułanów

• 2 konie W

• 2 kbk z bagnetem
• 2 szable

• ułan

• 3 konie T
• taczanka pod ckm

broń zespołowa:

Bronią typową był ciężki karabin maszynowy Browning wz.30. Przewożono go na taczance wraz z oprzyrządowaniem, częściami i podręcznym zapasem amunicji.  W przypadku braku broni typowej, zastępczo przewidziano karabin Maxim wz.08.

uwagi:

Początkowo planowano, że uzbrojenie szwadronu w jedną drużynę K.M. a 2 karabiny. W drużynie był też pomocnik rusznikarza i oceniacz odległości. W zatwierdzonym etacie liczbę karabinów podwojono wystawiając pluton z dowódcą oficerem i pocztowymi: luzakiem, ordynansem i zastępcą dowódcy plutonu, ale na skutek cięć obaj wymienieni funkcyjni zostali skreśleni.

Ze względu na deficyt koni wierzchowych z góry zaprojektowano zaprzęgnięci do taczanek koni taborowych-pociągowych. Był to spory mankament organizacyjny, którego nie dało się wyeliminować. Oczywiście w trakcie mobilizacji, o ile warunki lokalne na to pozwalały, starano się zmobilizować do zaprzęgów konie wierzchowe. Z drugiej strony niedobór koni "W" był na tyle duży, że w niektórych szwadronach nawet sekcje liniowe musiały dosiadać koni "AL".

Karabinowy miał stopień plutonowego tylko w 1-ym i 2-gim karabinie. Karabiny 3-ci i 4-ty miały dowódców w stopniu kaprala.

• 2 ułanów

• 4 konie T
• 2 wozy taborowe parokonne pod amunicję

• 2 kbk z bagnetem

HIPOTEZA - URZUTOWANIE AMUNICJI DO C.K.M. I WYPOSAŻENIE TACZANKI:

Zapas amunicji przy broni: Na taczance przewożono 12 skrzynek z amunicją w taśmach po 330 naboi, wodnik, niezbędnik i futerał z lufami zapasowymi. Przy spieszeniu karabinowy  zabierał 1 skrzynkę z amunicją, wodnik i wąż parowy, amunicyjny nr 1 brał 2 skrzynki z amunicją amunicyjny nr 2 brał 1 skrzynkę z amunicją, niezbędnik i kolbę p-lot. Celowniczy zabierał karabin, taśmowy podstawę, karabinowy niezbędnik, a pomocniczy wodnik.

Na wozach amunicyjnych plutonu: dla każdego karabinu 4 skrzynki z amunicją w taśmach, razem 16 skrzynek (po 8 na wóz). Ponadto każdy wóz przewoził 4 skrzynki po 1260 naboi z amunicją w paczkach, oraz na jednym z wozów 1 skrzynkę niepełną a 800 naboi. Razem pluton dysponował zapasem 32000 naboi, tj. pełną należność dla oddziału wynoszącą 16 JO - po 4 JO na każdy karabin. Łączna masa amunicji na wozie wynosiła około 260kg - 288kg. Oprócz amunicji na jednym z wozów przewożono ładownik (maszynkę do taśmowania amunicji). Możliwe, że dla plutonu przewidziano także przyrządy do strzelania ogniem pośrednim, lecz nie udało się potwierdzić, czy kawaleria miała w zestawach należności takie wyposażenie.

W przypadku c.k.m Maxim na każdym wozie amunicyjnym przewożono 8 skrzynek z amunicją w taśmach po 250 naboi. Razem: 2000 naboi, tj. po 0,5 jednostki ognia do dwóch karabinów (masa amunicji taśmowanej – 80kg). Pozostała amunicja w 6 skrzyniach drewnianych po 38,5 - 40kg, oraz na jednym z wozów 1 skrzynia niepełna o masie około 30kg. Łączna masa amunicji na wozie wynosiła około 320 - 350kg.

• st. wachmistrz

• koń W

• 1 pistolet
• 1 szabla

• kapral

• 1 kbk z bagnetem
• 1 szabla

• plutonowy

• 1 pistolet

• plutonowy

• 1 pistolet

• młodszy majster wojskowy^[1]

• 1 pistolet

• 2 ułanów

• 2 kbk z bagnetem

• ułan

• 1 kbk z bagnetem

• ułan

• 1 kbk z bagnetem

• 2 ułanów

• 4 konie T
• kuchnia polowa (wz. 23, wz. 23a lub wz. 31) z przodkiem

• 2 kbk z bagnetem

• 13 ułanów

• 26 koni T
• 13 wozów taborowych, w tym:
  • 1 wóz przykuchenny
  • 1 wóz kacelaryjno-bagażowy
  • 2 wozy amunicyjne
  • 1 wóz warsztatowy
  • 1 wóz pod sprzęt pionierski
  • 1 wóz pod sprzęt łączności
  • 6 wozów furażowych

• 13 kbk z bagnetem

• kapral

• koń W

• 1 kbk z bagnetem
• 1 szabla

• 6 ułanów

• 12 koni T
• 6 wozów taborowych parokonnych, w tym:
  • 5 wozów żywnościowych oddziału (WŻO),
  • 1 wóz mięsny oddziału (WMO)

• 6 kbk z bagnetem

• 5 ułanów

• 10 koni T
• 5 wozów taborowych parokonnych (WŻO),

• 5 kbk z bagnetem

• 1 st. wachmistrz
• 7 wachmistrzów
• 14 plutonowych
• 27 kaprali
• 30 st. ułanów
• 166 ułanów

od 1.IV.1939r.:

• 35 st. ułanów
• 161 ułanów

• 199 koni wierzchowych (W) w tym 5 pod juki
• 73 konie pociągowe taborowe (T), w tym 17 do taczanek

od 1.IV.1939r. 72 konie pociągowe w tym 16 do taczanek, razem 271 koni

• 1 kuchnia polowa czterokonna,
• 6 wozów specjalnych w tym 4 taczanki pod c.k.m, 1 taczanka telefoniczna, 1 taczanka radio,
• 26 wozów taborowych parokonnych, 5 juków

• 4 ciężkie karabiny maszynowe
• 4 ręczne karabiny maszynowe
• 221 karabinków z bagnetem
• 23 pistolety skarbowe
• 180 szabel

Przy zamianie wozów dwukonnych na jednokonne należy przyjąć:

• 2 wozy przykuchenne
• 4 wozy amunicyjne
• 12 wozów furażowych
• 2 wozy kancelaryjno-bagażowe
• 1 wóz warsztatowy
• 1 wóz pod mięso
• 20 wozów żywnościowych

W tym wypadku stan etatowy zwiększy się o: 20 ułanów, 20 wozów, 20 kbk z bagnetem, a zmniejszy się o: 2 konie T